Αστρονομία ακτίνων Χ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η αστρονομία ακτίνων Χ είναι ο κλάδος της αστρονομίας που ασχολείται με την έρευνα των ακτίνων Χ που εκπέμπουν ουράνια σώματα. Επειδή οι ακτίνες Χ απορροφώνται από την ατμόσφαιρα της Γης είναι απαραίτητη η αποστολή των ανιχνευτών σε μεγάλο υψόμετρο, με αερόστατα, πυραύλους και δορυφόρους.
Η εκπομπή ακτίνων Χ γίνεται από αντικείμενα με μεγάλη θερμοκρασία, από 1 εκατομμύριο μέχρι εκατοντάδες εκατομμύρια βαθμοί Κέλβιν. Αν και η εκπομπή ακτίνων Χ από τον Ήλιο ήταν γνωστή από τη δεκαετία του 1940, η ανακάλυψη της πρώτης κοσμικής πηγής ακτίνων Χ το 1962 ήταν μία έκπληξη. Η πηγή αυτή ονομάστηκε Σκορπιός Χ-1 (Sco X-1), την πρώτη πηγή ακτίνων Χ που βρέθηκε στον αστερισμό Σκορπίο. Η εκπομπή ακτίνων Χ από την Sco X-1 είναι 10.000 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στο ορατό φάσμα. Αντίστοιχα, η εκπομπή ακτίνων Χ στον Ήλιο είναι 1 εκατομμύριο φορές μικρότερη. Εξαιτίας, των ανακαλύψεων στο πεδίο των ακτίνων Χ, ο Ρικάρντο Τζιακόνι, πρωτοπόρος στην αστρονομία ακτίνων Χ, βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ φυσικής το 2002. Σήμερα είναι γνωστό ότι πηγές ακτίνων Χ είναι αστέρες νετρονίων και μαύρες τρύπες. Η εκπομπή προκαλείται όταν αντικείμενα βρεθούν σε ισχυρά βαρυτικά πεδία και θερμανθούν.
Χιλιάδες πηγές ακτίνων Χ έχουν ανακαλυφθεί. Μια ιδιαίτερη πηγή είναι το υπέρθερμο αέριο που βρίσκεται στα γαλαξιακά και στα αστρικά σμήνα με θερμοκρασίες μεταξύ 10 και 100 εκατομμυρίων βαθμών Κέλβιν.