Τζαντίντ
Μουσουλμανικό μεταρρυθμιστικό κίνημα στη Ρωσική Αυτοκρατορία / From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι Τζαντίντ[1] ήταν μουσουλμάνοι μοντερνιστές μεταρρυθμιστές εντός της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Συνήθως αναφέρονται με τους τουρκικούς όρους Taraqqiparvarlar («προοδευτικοί»), Ziyalilar («διανοούμενοι») ή απλά Yäşlär / Yoshlar («νεολαία»).[2]
Οι Τζαντίντ υποστήριζαν ότι οι Μουσουλμάνοι στη Ρωσική Αυτοκρατορία είχαν εισέλθει σε μια περίοδο αποσύνθεσης, που θα μπορούσε να διορθωθεί μόνο με την απόκτηση ενός νέου είδους γνώσης και μιας νεωτεριστικής, ευρωπαϊκής διαμόρφωσης πολιτιστικής μεταρρύθμισης. Παρόλο που υπήρχαν ουσιαστικές ιδεολογικές διαφορές στο κίνημα, χαρακτηρίστηκε από την ευρεία χρήση των έντυπων μέσων για την προώθηση των μηνυμάτων τους και την υπεράσπιση του usul ul-jadid [3] ή της «νέας μεθόδου» διδασκαλίας στα μακτάμπ της αυτοκρατορίας, από όπου προέρχεται και ο όρος Τζαντιντισμός.
Ηγετική θέση στις προσπάθειες μεταρρύθμισης της εκπαίδευσης ήταν ο Κριμαίος Τάταρος Ισμαήλ Γκασπρίνσκι, που έζησε από το 1851 έως το 1914. Διανοούμενοι όπως ο Μαχμούντ Χότζα Μεχμπουντί, θεατρικός συγγραφέας και ιδρυτής ενός από τα πρώτα σχολεία Τζαντίντ του Τουρκεστάν) μετέφεραν τις ιδέες του Γκασπρίνσκι στην Κεντρική Ασία.[4] Οι Τζαντίντ αναγνωρίστηκαν και τιμήθηκαν στο Ουζμπεκιστάν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.[5]