سیاره غولپیکر
From Wikipedia, the free encyclopedia
سیارهٔ غولپیکر یا غولسیاره (انگلیسی: Giant planet)، به سیارههای بسیار بزرگ گفته میشود. پیکر چنین سیارههایی بیشتر بهطور عمده؛ به جای سنگ یا دیگر مواد جامد، از موادی با نقطه جوش پایین (گاز یا یخ) ساخته شدهاست، اما سیارههای غولپیکر جامد نیز هستند. چهار سیارهٔ غولپیکر در سامانهٔ خورشیدی شناخته شدهاند: هرمز، کیوان، اورانوس و نپتون اند. هویت بسیاری از برونسیارههای غولپیکر دیگری نیز در مدار ستارههای دیگر دانسته شدهاست.
گاهی غولسیارهها نیز به نام سیارهٔ جوویان، (سیارهٔ مشتریمانند)؛ برگرفته از ژوپیتر ("جوو" نام دیگری برای خدای خدایان روم "ژوپیتر") است نامیده میشوند. از آنها گاهی هم به عنوان گازغولها یاد میشود. با این حال، بسیاری از اخترشناسان امروز این اصطلاح را تنها در مورد مشتری و کیوان بهکار میبرند؛ که اورانوس و نپتون را بهخاطر ترکیبات مختلفی که دارند، به عنوان یخغول میشناسند.[1] هر دو نام بهطور بالقوه تا اندازهای گمراه کننده هستند: همهٔ غولسیارهها بیشتر ساخته از مواد مایعی با نقطههای بحرانی بالاتر از دمای آنها هستند، جایی که فازهای گازی و مایع بهصورت مجزا و مشخصی وجود ندارد. اجزای سازندهٔ اصلی هیدرژن و هلیم و در مورد هرمز و کیوان، آب، آمُنیاک و متان؛ در مورد اورانوس و نپتون، است.
تفاوت تعریف میان کوتوله قهوهای با وزن کم و یک غول گازی (~ ۱۳ مگاژول) جستاری مورد بحث است.[2] نظرهای یک مکتب فکری بر پایه طرز شکلگیری آن؛ و نظر دیگر، مبتنی بر فیزیک درونی جرمِ مورد بحث است.[2] قسمتی از این بحث در توجه به این است که آیا «کوتولههای قهوهای»، برپایه تعریف، باید در بخشی از تاریخ خود، فرایند همجوشی هستهای را تجربه کردهباشند.