طرح مارشال
طرح ابتکاری آمریکا در سال ۱۹۴۸ برای ارائهٔ کمکهای خارجی به اروپای غربی پس از پایان جنگ جهانی دوم / From Wikipedia, the free encyclopedia
طرح مارشال (به انگلیسی: Marshall Plan) با عنوان رسمی برنامهٔ بازیابی اروپا (ERP)، یک طرح ابتکاری آمریکا بود که در سال ۱۹۴۸ برای ارائهٔ کمکهای خارجی به اروپای غربی تصویب شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده بیش از ۱۳ میلیارد دلار (معادل حدود ۱۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱) در برنامههای بهبود اقتصادی به اقتصادهای اروپای غربی منتقل کرد. این طرح جایگزین پیشنهاد قبلی برای طرح مورگِنتاوو شد و به مدت چهار سال از ۳ آوریل ۱۹۴۸ شروع شد.[1] اهداف ایالات متحده بازسازی مناطق جنگزده، رفع موانع تجاری، مدرنسازی صنعت، بهبود رونق اروپا و جلوگیری از گسترش کمونیسم بود.[2] طرح مارشال کاهش موانع بین ایالتی و انحلال بسیاری از مقررات را الزام کرده و در عین حال افزایش بهرهوری و اتخاذ رویههای تجاری مدرن را تشویق میکرد.[3]
دیگر عنوانهای کوتاه | قانون کمک خارجی ۱۹۴۸ |
---|---|
عنوان بلند | اقدامی برای ارتقای صلح جهانی، رفاه عمومی، منافع ملی و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا از طریق اقدامات اقتصادی، مالی و سایر اقدامات لازم برای حفظ شرایط خارج از کشور که در آن نهادهای آزاد با شرط سازگاری با قدرت و ثبات آمریکا اجازه بقا خواهند داشت. |
تصویبشده توسط | هشتادمین کنگره ایالات متحده |
اجرایی شده از | ۳ آوریل ۱۹۴۸ |
استنادها | |
حقوق عمومی | صفحات ۸۰–۴۷۲ |
اساسنامهٔ بزرگ | 62 Stat. 137 |
تاریخچه قانونگذاری | |
| |
|
کمکهای طرح مارشال بین کشورهای شرکتکننده تقریباً بر اساس سرانه تقسیم شد. مقدار بیشتری از این کمکها به قدرتهای صنعتی بزرگ داده شد، زیرا عقیدهٔ غالب این بود که احیای آنها برای احیای عمومی اروپا ضروری است. سرانهٔ کمک تا حدودی بیشتر به کشورهای متفقین معطوف شد و برای کشورهایی که بخشی از متحدین بودند یا بیطرف مانده بودند کمتر بود. بزرگترین دریافتکنندهٔ پول طرح مارشال، بریتانیا بود (حدود ۵۰٪ از کل پول را دریافت کرد)، اما هزینهٔ هنگفتی که بریتانیا از طریق طرح «قرض-اجاره» متحمل شد تا قبل از سال ۲۰۰۶ بهطور کامل به ایالات متحده پرداخت نشد.[4] بیشترین سهم بعدی به آلمان غربی (۱۲٪) و فرانسه (۸٪) تعلق گرفت. حدود هجده کشور اروپایی مزایای طرح را دریافت کردند.[5] اتحاد جماهیر شوروی با وجود پیشنهاد مشارکت، مزایای طرح را رد کرد و همچنین مزایای کشورهای بلوک شرق مانند رومانی و لهستان را مسدود کرد. ایالات متحده برنامههای کمکی مشابهی را در آسیا ارائه کرد، اما آنها بخشی از طرح مارشال نبودند.
نقش طرح مارشال در بهبود سریع مورد بحث قرار گرفتهاست. حسابداری طرح مارشال نشان میدهد که این کمکها فقط حدود ۳٪ از مجموع درآمد ملی کشورهای دریافت کننده را بین سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۵۱ تشکیل میدادند که به معنای افزایش رشد تولید ناخالص داخلی کمتر از نیم درصد بودهاست.