Հսկա մոլորակ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հսկա մոլորակ` բազմազան տեսակի հսկա մոլորակ, շատ ավելի մեծ քան Երկիր մոլորակը։ Այս մոլորակները հիմնականում կազմվում են ցածր եռման կետ ունեցող նյութերից՝ գազերից կամ սառույցներից, այլ ոչ թե քարից կամ այլ պինդ նյութերից, բայց կան նաև զանգվածային պինդ մոլորակներ։ Արեգակնային համակարգում կան չորս հայտնի հսկա մոլորակներ՝ Յուպիտերը, Սատուրնը, Ուրանը և Նեպտունը։ Հայտնաբերվել են բազմաթիվ արտաարեգակնային հսկա մոլորակներ, որոնք պտտվում են աստղերի շուրջ։
| ||
Չորս հսկա մոլորակների օբյեկտները՝
Հերթականությամբ ցուցադրված են Արեգակից՝ բնական գույներով։ Չափերը մասշտաբով չեն։ |
Այս մոլորակները երբեմն կոչվում են Յովյան մոլորակներ՝ Յուպիտերի անունով («Յովե»-ն Հռոմեական աստված Յուպիտերի մեկ այլ անունն է)։ Նրանք նաև հայտնի են որպես գազային հսկաներ։ Այնուամենայնիվ, այժմ բազմաթիվ աստղագետներ գազային հսկաներ անվանում են միայն Յուպիտերին և Սատուրնին, իսկ Ուրանին և Նեպտունին, որոնք ունեն տարբեր կազմություն, դասակարգում են սառցե հսկաների շարքին[1]։ Այս երկու անունները շփոթեցնող են․ բոլոր հսկա մոլորակները հիմնականում կազմված են հեղուկներից, որոնք գտնվում են իրենց կրիտիկական կետերից վեր, որտեղ որոշակի գազային և հեղուկ փուլեր չկան։ Յուպիտերի և Սատուրնի հիմնական բաղադրիչներն են ջրածինը և հելիումը, իսկ Ուրանինը և Նեպտունինը՝ ջուրը, ամոնիակը և մեթանը։
Քննարկվում են ցածր զանգված ունեցող շագանակագույն թզուկի և գազային հսկայի (~13MJ) միջև սահմանված տարբերությունները[2]։ Մի մտքի դպրոցը հիմնվում է ձևավորման վրա, մյուսը՝ ինտերիերի[2]։ Բանավեճի մի մասը վերաբերում է, թե արդյոք «շագանակագույն թզուկները», ըստ սահմանման, պետք է պատմության ինչ-որ կետում ենթարկվեն ջերմամիջուկային ռեակցիայի։