Մարդկային վարքագիծ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մարդկային վարքագիծ, անհատների կամ խմբերի պոտենցիալ և արտահայտված ունակությունն (մտավոր, ֆիզիկական և սոցիալական), որ միտված է արձագանքելու ներքին և արտաքին ազդակներին, իրենց ողջ կյանքի ընթացքում։ Վարքագիծը պայմանավորված է գենետիկական և շրջակա միջավայրի գործոններով, որոնք ազդում են անհատի վրա։ Վարքագիծը նաև մասամբ պայմանավորված է մտքերով և զգացմունքներով, որոնք պատկերացում են տալիս անհատի հոգեկանի մասին՝ բացահայտելով այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են վերաբերմունքն ու արժեքները: Մարդկային վարքագիծը ձևավորվում է հոգեբանական գծերով, քանի որ անհատականության տեսակները տարբերվում են անձից անձ՝ առաջացնելով տարբեր գործողություններ և վարքագիծ։
Սոցիալական վարքագիծը բացատրում է ուրիշների դեմ ուղղված գործողությունները։ Այն կապված է սոցիալական փոխազդեցության և մշակույթի, ինչպես նաև էթիկայի, միջանձնային հարաբերությունների, քաղաքականության և հակամարտությունների զգալի ազդեցության հետ։ Որոշ վարքագծեր սովորական են, իսկ մյուսները՝ անսովոր։ Վարքագծի ընդունելիությունը կախված է սոցիալական նորմերից և կարգավորվում է սոցիալական վերահսկողության տարբեր միջոցներով։ Սոցիալական նորմերը նաև ձևավորում են վարքագիծը, երբ մարդկանց վրա ճնշում է գործադրվում հետևելու որոշակի կանոններին և դրսևորելու որոշակի վարքագիծ, որոնք համարվում են ընդունելի կամ անընդունելի՝ կախված տվյալ հասարակությունից կամ մշակույթից։
Ճանաչողական վարքագիծը հաշվի է առնում գիտելիքների ձեռքբերման և օգտագործման գործողությունները։ Այն վերաբերում է, թե ինչպես է տեղեկատվությունը յուրացվում և փոխանցվում, ինչպես նաև գիտելիքի և անձնական համոզմունքների ստեղծագործական կիրառում, ինչպիսին կրոնն է։ Ֆիզիոլոգիական վարքագիծը հաշվի է առնում մարմինը պահպանելու գործողությունները։ Այն վերաբերում է մարմնի հիմնական գործառույթներին, ինչպես նաև առողջության պահպանմանն ուղղված միջոցառումներին։ Տնտեսական վարքագիծը հաշվի է առնում նյութերի մշակման, կազմակերպման և օգտագործման, ինչպես նաև աշխատանքի այլ ձևերի հետ կապված գործողությունները։ Էկոլոգիական վարքագիծը հաշվի է առնում էկոհամակարգի հետ կապված գործողությունները։ Այն վերաբերում է նրան, թե ինչպես են մարդիկ փոխազդում այլ օրգանիզմների հետ և ինչպես է շրջակա միջավայրը ձևավորում մարդու վարքագիծը։