ಡಾಪ್ಲರ್ ಪರಿಣಾಮ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ಡಾಪ್ಲರ್ ಪರಿಣಾಮವು (ಅಥವಾ ಡಾಪ್ಲರ್ ವರ್ಗಾವಣೆ) ವೀಕ್ಷಕ ತನ್ನ ನೇರದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವಾಗ ತರಂಗಾವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಬದಲಾವಣೆ. ಈ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪ್ರೇಗ್ನಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಡಾಪ್ಲರ್(Christian Doppler) ೧೮೪೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದನು. ಒಂದು ತರಂಗದ (ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ಬೆಳಕು) ಮೂಲ, ಅದು ಚಲಿಸುವ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಅದರ ಗ್ರಾಹಕನ ಚಲನೆಯೊಂದಿಗೆ ತರಂಗದ ಗ್ರಹೀತ ಆವರ್ತಾಂಕವನ್ನು ಡಾಪ್ಲರನ ಪರಿಣಾಮ ಸಮೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ನಾವು ಒಂದು ವಾಹನ ನಮ್ಮತ್ತ ಬರುತ್ತಿರುವಾಗ ಮತ್ತು ಅದು ತಮ್ಮಿಂದ ದೂರ ಚಲಿಸುತ್ತಿಇರುವಾಗ ಅದರ ಸೈರನ್ನು(siren) ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ತರಂಗದ ಮೂಲ ನಮ್ಮನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವಾಗ ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲ್ಪಟ್ಟ ತರಂಗಗಳು ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಆವರ್ತಾಂಕ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ತರಂಗಮೂಲ ನಮ್ಮಿಂದ ದೂರಸರಿಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ತರಂಗಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ತಲುಪಬೇಕಾದರೆ ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ತರಂಗದ ಗ್ರಹೀತ ಆವರ್ತಾಂಕ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತರಂಗದ ಮೂಲ ಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದು ಗ್ರಾಹಕ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಚಲಿಸಿದಾಗಲೂ ಈ ರೀತಿ ಆವರ್ತಾಂಕದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.