Stojċiżmu
From Wikipedia, the free encyclopedia
L-iStojċiżmu (Grieg Στωικισμός) huwa skola ta' filosofija Ellenistika mwaqqfa f'Ateni minn Żenone ta' Ċizju fis-snin bikrin tas-seklu III QK. L-Istoċji kienu jemmnu li l-emozzjonijiet distruttivi jirriżultaw minn żbajli fil-ġudizzju, u li għaref, jew "persuna ta' perfezzjoni morali u intellettwali," ma tbatix minn emozzjonijiet bħal dawn.[1]
L-Istojċi kienu interessati ferm fir-relazzjoni attiva bejn id-determiniżmu kożmiku u r-rieda ħielsa tal-bniedem, u t-twemmin li huwa virtwuż li wieħed ikollu rieda (msejħa prohairesis) li tkun taqbel man-natura. Minħabba dan, l-Istojċi ppreżentaw il-filosofija tagħhom bħala mod ta' ħajjaa, u għallmu li l-aħjar indikazzjoni ta' liema filosofija wieħed iħaddan ma kenitx dak li wieħed jgħid, imma dak li wieħed jagħmel.[2]
L-Istojċi li dehru iktar tard, Seneka u Epittetu, emfażizzaw li minħabba li l-"virtù hi biżżejjed għall-kuntentizza," l-għaref huwa immuni għall-isfortuna. Dat-twemmin huwa simili għat-tifsira tal-frażi 'kalma stojka', għalkemm il-frażi ma tinkludix il-pożizzjoni etika radikali tal-Istojċi li l-għaref biss jista' jiġi meqjus verament ħieles, u li l-korruzzjonijiet morali huma kollha vizzjużi bl-istess mod.[1]
Mit-twaqqif tagħha, id-duttrina Stojka kienet filosofija popolari u dewwiema, b'appoġġ madwar il-Greċja u l-Imperu Ruman, inkluż mill-Imperatur Marku Awrelju, sal-għeluq tal-iskejjel kollha tal-filosofija fis-sena 529 WK, b'ordni tal-Imperatur Ġustinjanu I, li ra l-karattru pagan tagħhom bħala kunfliġġenti mat-twemmin Nisrani.[3]