ကော့(ခ်)ပန်ရာသီဥတုခွဲခြားမှုများ
shwehmoneaေလေမာင္ျပုံးရာသီဥတုအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုစနစ် / From Wikipedia, the free encyclopedia
ကော့(ခ်)ပန်ရာသီဥတုခွဲခြားမှုသည် ကျယ်ပြန့်စွာအသုံးများသော ရာသီဥတုခွဲခြားမှုစနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ၁၈၈၄ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန်-ရုရှ ရာသီဥတုဗေဒပညာရှင် ဗ(လ်)ဒီမီယာ ကော့(ခ်)ပန် (၁၈၄၆-၁၉၄၀) မှ ပထမဦးဆုံးထုတ်ဝေခဲ့သည်၊[1][2] အထူးသဖြင့် ၁၉၁၈ နှင့် ၁၉၃၆ တွင်နောက်ပိုင်းတွင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ရာသီဥတုဗေဒပညာရှင် ရူဒေါ့ဖ်ဂိုက်ဂါက အမျိုးအစားခွဲခြားခြင်းစနစ်ကိုပြောင်းလဲခဲ့သည်။၎င်းကိုတစ်ခါတစ်ရံ Köppen-Geiger ရာသီဥတုခွဲခြားခြင်းစနစ်ဟုခေါ်သည်။[3][4]
ကော့(ခ်)ပန် ရာသီဥတုခွဲခြားမှုသည် အဓိကအုပ်စု (၅)ခု ခွဲခြားထားသည်၊အုပ်စုတစ်ခုချင်းစီသည် ရာသီအလိုက် မိုးရွာသွန်းမှုနှင့် အပူချိန်ပေါ် မူတည်၍ ခွဲခြားထားသည်။ အဓိကအုပ်စု (၅)ခုမှာ များဖြစ်ကြ က(အပူပိုင်း)၊ ခ(ခြောက်သွေ့မှု)၊ ဂ (သမ)၊ ဃ (တိုက်ကြီး)၊ င (ဝင်ရိုးစွန်း)။ အုပ်စုတစ်ခုချင်းကို စာလုံး(၁)လုံးဖြင့် ကိုယ်စားပြုသည်။ အဓိကအုပ်စု ရာသီဥတုအားလုံးသည် အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ(ပထမစာလုံး) ကိုသတ်မှတ်သည်(A,B,C,D)၊အဓိကအုပ်စု(ဘီ)။ င အုပ်စုရှိသူများ မှလွဲ၍ ရာသီဥတုမိုးရွာသွန်းမှုအုပ်စုခွဲ (ဒုတိယအက္ခရာ) ကိုသတ်မှတ်ထားသည်။။ ဥပမာအားဖြင့် အာဖရိကန်းစ် သည် အပူပိုင်းမိုးသစ်တောရာသီဥတု။ ဤစနစ်သည် ခ၊ ဂ နှင့် ဃ တို့တွင်ရှိသောရာသီဥတုအတွက်တတိယအက္ခရာနှင့် င ရှိရာသီဥတုအတွက်ဒုတိယစာလုံးတွင်ဖော်ပြထားသော က အုပ်စုရှိအုပ်စုများ မှလွဲ၍ အခြားအုပ်စုအားလုံးအတွက်အပူချိန်အုပ်စုခွဲကိုသတ်မှတ်ပေးသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ Cfb ၍ သမုဒ္ဒရာရာသီဥတု နှင့်ပူနွေးသောနွေရာသီအားဖြင့်ညွှန်ပြအဖြစ်အဆုံးသတ် ခ။ ရာသီဥတုကိုခွဲခြားထားသည်အပေါ်အခြေခံပြီးတိကျတဲ့သတ်မှတ်ချက်များထူးခြားအသီးအသီးရာသီဥတုအမျိုးအစား။[5]
ကော့(ခ်)ပန်သည် ရုက္ခဗေဒပညာရှင်ကဲ့သို့အသူ၏ အတွေ့အကြုံအပေါ် အခြေခံ၍ စနစ်ကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲစဉ်က သူ၏ အဓိကရာသီဥတုအုပ်စုများကို သတ်မှတ်ထားသောရာသီဥတုအမျိုးအစားတွင် မည်သည့်အပင်များ ကြီးထွားလာသည်ကို အခြေခံသည်။ ရာသီဥတုကို ဖော်ထုတ်ခြင်းအပြင် ၎င်းစနစ်သည် ဂေဟစနစ်အခြေအနေများကို ဆန်းစစ်ရန်နှင့် ရာသီဥတုအတွင်းရှိ အဓိကအသီးအနှံများကို ခွဲခြားရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ သတ်မှတ်ထားသော ဒေသတစ်ခု၏ အပင်သက်တမ်းနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိခြင်းကြောင့် ထိုစနစ်အတွင်းရှိ အပင်၏ ဘဝပြောင်းလဲမှုများကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းရာတွင် အသုံးဝင်သည်။[6]
ကော့(ခ်)ပန်ရာသီဥတုခွဲခြားခြင်းစနစ်ကို ၁၉၆၀ အလယ်ပိုင်း ထရီဝါ့သသီဥတုအမျိုးအစားခွဲခြားမှုတွင် ထပ်မံပြုပြင်ခဲ့သည် (1980 ခုနှစ်တွင်ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားသော)။ ထရီဝါ့သ စနစ်သည်ပိုမိုကောင်းမွန်သော အလယ်လတ္တီတွဒ်ရာသီဥတုဇုန်ကိုဖန်တီးရန်ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ၎င်းသည်ကော့(ခ်)ပန်စနစ်၏ ဝေဖန်မှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်( ဃ ရာသီဥတုအုပ်စုသည် အလွန်ကျယ်ပြန့်သည်)။[7]:200–1