श्रीलङ्काका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची
From Wikipedia, the free encyclopedia
सन् १९४७ मा सिलोनको स्वतन्त्रता भन्दा पहिले श्रीलङ्कामा १५ जना प्रधानमन्त्री बनेका छन्। सिलोनका प्रधानमन्त्री सन् १९७२ सम्म सरकारको प्रमुख थिए। सन् १९७२ मा, देशको नाम परिवर्तन गरी स्वतन्त्र, सार्वभौम र स्वतन्त्र गणतन्त्र श्रीलङ्का राखियो र त्यसपछि यो पदलाई श्रीलङ्काको प्रधानमन्त्रीको रूपमा चिनियो। सन् १९७७ मा जुनियस रिचार्ड जेवार्डेनको सरकारले मन्त्रालयलाई दुई मन्त्रालयमा विभाजन गरी रक्षा मन्त्रालय र परराष्ट्र मन्त्रालय गठन गरेपछि प्रधानमन्त्री मोदीले एकीकृत विदेश मामिला र रक्षा मन्त्रालय पनि सम्हालेका थिए।[1]
सन् १९७८ मा जयवर्धने राष्ट्रपति बनेपछि नयाँ संवैधानिक परिवर्तन हरू गरियो। कार्यकारी राष्ट्रपतिको पद प्रस्तुत गरियो, जसको परिणामस्वरूप प्रधानमन्त्रीको शक्ति कम भयो। राष्ट्रपति राष्ट्रप्रमुख र प्रमुख कार्यकारी बने र प्रधानमन्त्री कमजोर सरकार प्रमुख बने।
श्रीलङ्काको वर्तमान संविधानअनुसार प्रधानमन्त्री मन्त्रिपरिषद्को कामकाजको नेता हुनुका साथै राष्ट्रपतिको डेपुटीको रूपमा पनि काम गर्छन्। यदि कुनै राष्ट्रपतिको मृत्यु भएमा, प्रधानमन्त्री कार्यवाहक राष्ट्रपति बन्छ जबसम्म संसदले उत्तराधिकारी को चयन गर्न को लागि बैठक गर्दैन वा नयाँ राष्ट्रपति को चयन को लागि नयाँ चुनाव हुन सक्छ। सन् १९९३ मा राष्ट्रपति रणसिंघे प्रेमदासाको हत्या भएपछि प्रधानमन्त्री दिनगिरी बान्दा विजेतुंगाले राष्ट्रपतिको कार्यभार सम्हालेका थिए।[2]
२८ अप्रिल २०१५ मा, संसदले श्रीलङ्काको संविधानमा १९औँ संशोधनलाई अनुमोदन गरेको थियो जसले प्रधानमन्त्रीलाई सरकारको शक्ति प्रदान गर्दछ, जबकि राष्ट्रपति राष्ट्रप्रमुख, क्याबिनेटको प्रमुख र कमान्डर-इन-चीफ रहन्छन्।[3]
सन् १९४७ मा प्रधानमन्त्री भएयता १४ जना प्रधानमन्त्री बनेकामा एक जनाले चार पटक, दुई जनाले तीनपटक र दुई जनाले दुई पटक प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हाल्नुभएको छ। ६ जना प्रधानमन्त्री हरू देशको राष्ट्रपति बनेका छन्।