Wikipedysta:Pmiszcz/Lud Hadza
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Lud Hadza lub Hadzabe (Wahadzabe w suahili)[1][2] to rdzenna grupa etniczna Tanzanii, głównie mieszkająca w południowo-zachodnim dystrykcie Karatu w regionie Arusha. Hadza żyją wokół jeziora Eyasi w środkowej części doliny Rift i na sąsiednim płaskowyżu Serengeti. Według danych z 2015 roku w Tanzanii mieszka ich od 1200 do 1300, jednak tylko około 400 osób nadal żyje wyłącznie dzięki tradycyjnemu zbieractwu-łowiectwu.[3][4] Rosnący wpływ turystyki i pasterstwa stanowi poważne zagrożenie dla kontynuacji ich stylu życia.[2][5]
Kolaż ze zdjęć ludu Hadza. | |||
Populacja |
1200-1300 | ||
---|---|---|---|
Miejsce zamieszkania |
Tanzania | ||
Język | |||
Religia |
wierzenia własne | ||
Pokrewne |
brak | ||
Mapa obecności ludu i języka hadza (szary) | |||
|
Hadza nie są genetycznie blisko spokrewnieni z żadnym innym ludem.[6] Choć zaklasyfikowany do grupy języków Khoisan, głównie ze względu na mlaski, język hadza (hadzane) jest uważany za izolowany, niezwiązany z żadnym innym.[7] Hadzane jest językiem wyłącznie mówionym, ale nie przewiduje się, aby groziło mu wyginięcie. UNESCO stwierdza, że język nie jest zagrożony, a wrażliwy, ponieważ uczy się go większość dzieci, lecz jego użycie jest ograniczone do pewnych dziedzin życia, na przykład w domu. Hadzane jest również uważany za najważniejszy czynnik odróżniający, kto jest, a kto nie jest w rzeczywistości częścią ludu Hadza.[2] W ostatnich latach wielu Hadza nauczyło się suahili, narodowego języka Tanzanii jako drugiego języka.[8]
Jako potomkowie rdzennej ludności Tanzanii, łowców-zbieraczy sprzed ekspansji Bantu, prawdopodobnie okupowali swoje obecne terytorium przez tysiące lat dokonując stosunkowo niewielkich zmian w swoim podstawowym stylu życia aż do ostatnich stu lat.
Od XVIII wieku Hadza mają coraz częstszy kontakt z rolnikami i pasterzami; interakcje te były często wrogie i spowodowały spadek liczby ludności pod koniec XIX wieku. Pierwszy kontakt z Europejczykami i pisemne relacje o Hadza pochodzą z końca XIX wieku. Od tego czasu kolejne administracje kolonialne, niezależny rząd Tanzanii i zagraniczni misjonarze podejmowali wiele prób osiedlenia Hadza poprzez wprowadzenie rolnictwa i chrześcijaństwa. Wysiłki te w dużej mierze nie powiodły się, a wielu Hadza nadal prowadzi praktycznie taki sam sposób życia jak ich przodków w opisach z początku XX wieku. W ostatnich latach byli pod presją sąsiednich grup wkraczających na ich ziemię. Problemem jest także wzrastające znaczenie turystyki, w tym polowań safari.[2][9]