سعودي عرب
اولھ ايشيا ۾ ملڪ / From Wikipedia, the free encyclopedia
سعودي عرب وچ اوڀر جو هڪ عرب ملڪ آهي. اوڀر ۾ قطر، گڏيل عرب امارتون ۽ بحرين، ڏکڻ اوڀر ۾ اومان، ڏکڻ ۾ يمن، اتر ۾ عراق ۽ اردن اٿس. اولھ ۾ بحیرہ احمر ۽ اوڀر ۾ خلیج فارس به لڳيس ٿو. سعودي عرب جي گادي جو هنڌ ریاض آهي. هن ملڪ جي آب و هوا ريگستاني آهي. سلطنت اسلام جي ٻن مقدس ترين شهرن مڪي ۽ مديني جي ميزباني پڻ ڪري ٿي.
سعودی عرب ٱلْمَمْلَكَة ٱلْعَرَبِيَّة ٱلسُّعُودِيَّة | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
شُعار: 'لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰه، مُحَمَّدٌ رَسُوْلُ ٱللَّٰه | |||||
ترانو: النشيد الوطني السعودي | |||||
گادي جو هنڌ | ریاض 24°39′N 46°46′E | ||||
سڀ کان وڏو شهر | ریاض | ||||
دفتري ٻوليون | عربی | ||||
نسلي گروھ (2014ع) | خالص عرب 90% آفریکن عرب 10% | ||||
مذهب (2010) | * اسلام 93.0% (ریاست جو مذھب)[1]
| ||||
مقامي آبادي | سعودی | ||||
حڪومت | بادشاھی | ||||
• شاھہ |
سلمان | ||||
• ولیعھد |
شھزادو محمد بن سلمان | ||||
مقننه | مشاورتی کونسل [lower-alpha 1] | ||||
قایم | |||||
• درعیہ جی ریاست |
1727ع | ||||
• نجد جی ریاست |
1824ع | ||||
• ریاض جی ریاست |
13 جنوری، 1902ع | ||||
• متحدہ سعودی عرب جو اعلان |
23 سيپٽمبر، 1932ع • • : | ||||
• گڏيل قومن ۾ داخل |
24 آڪٽوبر 1945ع | ||||
• موجوده آئين |
31 جنوري 1992 | ||||
پکيڙ | |||||
• جملي |
[اوزا تبديل: invalid number] (12هون) | ||||
• پاڻي (%) |
0.7 | ||||
آبادي | |||||
• 2022ع مردم شماري |
32,175,224[4] (15ھون) | ||||
• گھاٽائي |
15 /km2 (38.8 /sq mi) (174هون) | ||||
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2023ع لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
2.246 ٽريلين آمريڪي ڊالر [5] (17هون) | ||||
• في سيڪڙو |
68,452 آمريڪي ڊالر[5] (15هون) | ||||
جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
$1.069 trillion[5] (19th) |
قبل از اسلام عرب، آفريڪا کان ٻاهر انساني سرگرمين جا ڪجهه ابتدائي نشان ڏيکاري ٿو، ۽ ڪيترن ئي قديم سلطنتن ۽ ثقافتن جو ماڳ يا پار روڊ هو. [6] اهو دنيا جو ٻيو نمبر وڏو مذهب اسلام جي جنم ڀومي سمجهي وڃي ٿو، جيڪو ستين صدي عيسويءَ ۾ ظاهر ٿيو جڏهن پيغمبر اسلام ﷺ جن عرب کي هڪ واحد اسلامي رياست ۾ شامل ڪيو.[7][8]
اٺين صديءَ جي شروعات تائين، مسلمانن جي حڪومت اتر آفريڪا، وچ ۽ ڏکڻ ايشيا جي حصن ۽ اسپين تائين پکڙيل هئي.[9][10][11] سڀ کان پراڻي خلافت جو آغاز اڄوڪي سعودي عرب ۾ ٿيو، جن ۾ خلافت راشدھہ (632-661)، اموي خلافت (661-750)، خلافت عباسي (750-1517) ۽ فاطمي خلافت (909-1171) شامل آهن، جيئن آفريڪا، ايشيا ۽ يورپ ۾ ڪيترن ئي مسلمان خاندانن ۽ رياستن کي شامل ڪيو ويو. ملڪ جا ساحلي ۽ اتر وارا حصا مختلف وڏين رياستن ۽ سلطنتن جو حصو بڻيا، جڏهن ته وڌيڪ خشڪ ۽ ڏورانهن مرڪز ۽ ڏکڻ گهڻو ڪري پردي تي رهي، يا ته مختلف ننڍين بادشاهن جي حڪمراني هئي يا وڏي حد تائين خودمختيار بدوين خانه بدوش آباد هئا. 15ھین صدي جي شروعات ۾، سعودي عرب جو گهڻو حصو عثمانين جي قبضي هيٺ آيو، جن 20ھین صدي جي شروعات ۾ گهٽ ۾ گهٽ نامياري حڪمراني جو استعمال ڪيو.
سال 1902ع ۾ عبدالعزيز بن عبدالرحمان آل سعود، جنهن کي ابن سعود جي نالي سان به سڃاتو وڃي ٿو، سعودي عرب جو بنياد وڌو، جزيرہ نما عرب جي ننڍين بادشاهن کي متحد ڪري، جنهن ۾ حجاز، نجد، اوڀر عرب، ۽ ڏکڻ عرب (العسير) شامل آهن. سال 1932ع تائين، اهي علائقا, آل سعود جي مڪمل حڪمراني هيٺ سعودي عرب جي بادشاهت ۾ شامل ڪيا ويا. سعودي عرب ۾ بادشاهت آهي، جنهن ۾ سياسي فيصلا سعودي عرب جي بادشاهه، سعودي عرب جي وزيرن جي ڪائونسل ۽ روايتي اشرافيه جي وچ ۾ مشاورت سان ڪيا ويندا آهن. ان جي بنيادي قانون ۾، سعودي عرب پاڻ کي هڪ خود مختيار عرب اسلامي رياست جي طور، اسلام کي ان جي سرڪاري مذهب ۽ عربي ان جي سرڪاري ٻولي طور تي بيان ڪري ٿو. وهابيت، سني اسلام جي اندر هڪ انتهائي قدامت پسند مذهبي تحريڪ، سعودي حڪمراني جو هڪ ستون ۽ ”سعودي ثقافت جي هڪ اهم خصوصيت“ هئي. سال 2016ع ۾، سعودي عرب جي حڪومت مذهبي اسٽيبلشمينٽ جي اثر کي گھٽائي ڇڏيو، اخلاقي پوليس جي سرگرمين کي محدود ڪيو ۽ مختلف مغربي پاليسين جهڙوڪ سعودي ويزن 2030 جو اقتصادي پروگرام شروع ڪيو.
سعودي عرب دنيا جو ٽيون نمبر وڏو تيل پيدا ڪندڙ ۽ سڀ کان وڏو تيل برآمد ڪندڙ ملڪ آهي، جيڪو دنيا جو ٻيو نمبر وڏو تيل جي ذخيرن ۽ ڇهين نمبر تي گئس جي ذخيرن تي ڪنٽرول ڪري ٿو. [12] [13][14][15] [14][16] .[17][18][19] سعودي عرب کي علائقائي ۽ وچولي طاقت سمجهيو ويندو آهي. سعودي معيشت وچ اوڀر ۾ سڀ کان وڏي آهي؛ دنيا جي اڻويهين وڏي معيشت GDP جي لحاظ کان ۽ سترهين وڏي GDP ۾ PPP جي لحاظ کان. هڪ ملڪ جي طور تي هڪ اعلي انساني ترقي جي انڊيڪس سان، اهو مفت يونيورسٽي تعليم، ڪوبه ذاتي آمدني ٽيڪس ۽ هڪ مفت آفاقي صحت جي سنڀال جو نظام پيش ڪري ٿو. پرڏيهي مزدورن تي انحصار سان، سعودي عرب دنيا جو ٽيون نمبر وڏو مهاجر آبادي جو گهر آهي. ان ۾ دنيا جي سڀ کان ننڍي آبادي پڻ آهي، جنهن جي ٽن ڪروڙ 22 لک (32.2 ملين) جي لڳ ڀڳ 50 سيڪڙو آبادي 25 سالن کان گهٽ عمر جي آهي. خليج تعاون ڪائونسل جو ميمبر هجڻ کان علاوه، سعودي عرب گڏيل قومن، اسلامي تعاون جي تنظيم، عرب ليگ، عرب ايئر ڪيريئرز آرگنائيزيشن ۽ اوپيڪ جو هڪ سرگرم ۽ باني ميمبر آهي. سعودي عرب شنگھائي تعاون تنظيم جو مذاڪرات پارٽنر آھي.