Besarabya ve Kuzey Bukovina'nın Sovyet işgali
From Wikipedia, the free encyclopedia
Besarabya ve Kuzey Bukovina'nın Sovyet işgali, Sovyetler Birliği'nin 26 Haziran 1940'ta Romanya'ya güç kullanma tehdidinde bulunan bir ültimatomunun sonucu olarak 28 Haziran'dan 3 Temmuz 1940'a kadar gerçekleşti. Toplam alanı 50.762 km² (19.599 sq mi) ve nüfusu 3.776.309 olan bu bölgeler Sovyetler Birliği'ne dahil edildi.[1] 26 Ekim 1940'ta, Tuna'nın Kili kolundaki 23,75 km² (9,17 mil kare) alana sahip altı Rumen adası da Sovyet Ordusu tarafından işgal edildi.
Besarabya ve Kuzey Bukovina'nın Sovyet işgali | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Sovyet askerî işgalleri | |||||||
Kişinev'deki Sovyet geçit töreni | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Romanya Krallığı |
Sovyetler Birliği Diplomatik destek: Nazi Almanyası | ||||||
Güçler | |||||||
55–60 piyade tümeni 1 tank taburu |
32 piyade tümeni 2 mekanize bölüm 6 süvari tümeni 11 zırhlı tugay 3 hava indirme tugayı 34 topçu alayı | ||||||
Kayıplar | |||||||
40.000 esir |
29 kişi öldü 69 yaralı | ||||||
Bir yıllık Sovyet işgalinde (28 Haziran 1940 - 22 Haziran 1941), 300.000'den fazla insan, yani nüfusun %12,23'ü tutuklandı, sınır dışı edildi ve öldürüldü. |
Sovyetler Birliği, ilhakı tam ölçekli bir işgalle gerçekleştirmeyi planlamıştı, ancak 26 Haziran'da Sovyet ültimatomuna yanıt veren Romanya hükûmeti, askeri bir çatışmayı önlemek için topraklardan çekilmeyi kabul etti. Kuvvet kullanımı, Temmuz 1933'te Saldırganlığın Tanımına İlişkin Sözleşmeler tarafından yasadışı hale getirilmişti, ancak uluslararası hukuk açısından, ilhak edilen bölgelerin yeni statüsü, sonunda Romanya'nın Besarabya ve Kuzey Bukovina'nın ayrılmasına rıza gösterdiği resmi bir anlaşmaya dayanıyordu. Ültimatomda bahsedilmediği gibi, Hertsa bölgesinin ilhakına Romanya tarafından izin verilmedi ve aynı durum Tuna adalarının müteakip Sovyet işgali için de geçerli.[2] 24 Haziran'da, 1939 Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'na gizli bir protokolle Sovyetlerin Besarabya'ya olan ilgisini kabul eden Nazi Almanyası, planlanan ültimatomdan önce haberdar edilmişti, ancak Rumen yetkilileri bilgilendirmedi ve destek sağlamaya istekli gibi göründü. 22 Haziran'da Romanya sınırlarının garantörü olan Fransa, yenik düştü. 1940'ta Bukovina'nın Sovyet işgali, Mihver Devletleri ile kararlaştırılan Sovyet etki alanının ötesine geçtiği için Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nı ihlal etti.[3]
2 Ağustos 1940'ta Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Besarabya'nın çoğunu ve Dinyester'in sol yakasında (şimdiki ayrılıkçı Transdinyester) Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin özerk bir cumhuriyeti olan Moldavya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir bölümünü kapsayan bölge Sovyetler Birliği'nin kurucu cumhuriyeti olarak ilan edildi.[4] Hertsa bölgesi ve Slav çoğunluklarının yaşadığı bölgeler (Kuzey Bukovina, Kuzey ve Güney Besarabya) Ukrayna SSR'sine dahil edildi. Sovyet yönetimi sırasında infazlar, çalışma kamplarına sürgünler ve tutuklamalar dahil olmak üzere bir siyasi baskı dönemi yaşandı.
Haziran 1941'de Rumen ve Alman birlikleri Sovyetler Birliği'nin Mihver işgali sırasında Besarabya, Kuzey Bukovina ve Hertsa'yı işgal etti. Bir askeri yönetim kuruldu ve bölgedeki Yahudi nüfusu olay yerinde idam edildi veya çok sayıda kişinin öldürüleceği Transdinyester'e sürüldü.[5] Ağustos 1944'te, Sovyet 2. Yaş-Kişinev Taarruzu sırasında, Mihver Devletlerinin Doğu Cephesindeki savaş çabaları çökertti. 23 Ağustos 1944 darbesi, Romanya ordusunun Sovyet ilerlemesine karşı direnmeyi bırakmasına ve Almanya'ya karşı mücadeleye katılmasına neden oldu. Sovyet kuvvetleri Besarabya'dan Romanya'ya ilerledi, ordusunun büyük bölümünü savaş esiri olarak ele geçirdi ve ülkeyi işgal etti. 12 Eylül 1944'te Romanya, Müttefiklerle Moskova Ateşkesi'ni imzaladı. Ateşkes ve müteakip 1947 barış antlaşması, Sovyet-Romenya sınırını 1 Ocak 1941'deki haliyle onayladı.[6]
Besarabya, Kuzey Bukovina ve Hertsa, yeni bağımsız Moldova ve Ukrayna devletlerinin bir parçası olduklarında, 1991'de dağılana kadar Sovyetler Birliği'nin bir parçası olarak kaldılar. 27 Ağustos 1991 tarihli Moldova Bağımsızlık Bildirgesi, Sovyet işgalini yasadışı ilan etti.