Aragón
From Wikipedia, the free encyclopedia
Aragón ye un país situau en lo norte d'a Peninsula Iberica y que comprende o trampo central d'a val d'Ebro. O suyo territorio ye lo de l'antigo Reino d'Aragón, que fue acotolau en 1707 con os Decretos de Nueva Planta. Actualment fa parti d'o Estau Espanyol como Comunidat Autonoma, seguntes o suyo Estatuto d'Autonomía (Lei Organica d'o Estau Espanyol), que li atorga o caracter de "nacionalidat".
- Iste articlo tracta sobre a Comunidat Autonoma d'Aragón. Pa atros emplegos se veiga Aragón (desambigación).
Aragón Aragó | |||||
Comunidat autonoma d'Espanya | |||||
| |||||
Himno: Himno d'Aragón | |||||
Entidat • Estau |
Comunidat autonoma Espanya | ||||
Capital | Zaragoza | ||||
Subdivisions | 3 provincias 33 comarcas | ||||
Idioma oficial • Luenga propia |
Castellano Aragonés y Catalán | ||||
Superficie • Total |
Pos. 4 de 19 47 719 km² | ||||
Población • Total (2019) • Densidat |
Pos. 11 de 19 1 324 397 hab. 28,17 hab/km² | ||||
Chentilicio | Aragonés/a[1] | ||||
ISO 3166-2 | ES-AR | ||||
President | Jorge Azcón[2] | ||||
Estatuto d'autonomía | 18 d'abril de 2007 | ||||
Fiesta nacional | 23 d'abril (Día d'Aragón) | ||||
Pachina web oficial |
Culturalment a cuenca d'Ebro, mesmo antes d'existir Aragón, ye una zona de trobada y crucillada d'hombres y elementos culturals d'a Meseta, Levant y Sud de Francia. Oficialment, muga con as comunidaz autonomas de Castiella-La Mancha, Castiella y Leyón, Catalunya, La Rioja, Navarra y Comunidat Valenciana y tamién con l'estau de Francia.
O Reino d'Aragón con o Condau de Barcelona (Catalunya) formoron a Corona d'Aragón en o sieglo XII, encara asinas continó estando independient conservando totas as suyas institucions, fueros y dreitos dica a Guerra de Succesión Espanyola en o sieglo XVIII. Dende 1978 ye una comunidat autonoma espanyola, composada por as provincias de Uesca, Teruel y Zaragoza, y que s'articula en 33 comarcas. A suya capital ye a ciudat de Zaragoza.
Dende o 10 d'agosto de 2023, Jorge Azcón ye o president d'a Deputación Cheneral d'Aragón.[2]
En Aragón se charran actualment tres idiomas, d'os cuals nomás que aragonés y catalán son luengas propias:
- L'aragonés se charra en o norte d'a comunidat autonoma. En o pasau se fablaba tamién en lo centro y lo sud d'Aragón.
- O castellano ye a luenga oficial, y se charra en tot o territorio aragonés mezclau con rasgos mesmos. A mayoría d'istos rasgos son repuis de l'aragonés, que se'n fuoron perdendo de manera progresiva dende o sieglo XV por l'espardidura d'o castellano.
- O catalán se charra en as comarcas orientals d'Aragón.