Хеттар
From Wikipedia, the free encyclopedia
Хеттар (бор. грек. Χετταΐοι, үҙатамаһы nesili, kanesili) — бронза быуаттың һинд-европа халҡы, Кесе Азияла йәшәйҙәр, унда Хет батшалығы (Хатти) батшалығына нигеҙ һалалар.
Хеттар | |
Нигеҙләү датаһы | II мең йыллыҡ |
---|---|
Туған тел | хеттский язык[d] |
Дәүләт |
Хатти[d] Куссар[d] |
Ҡулланылған тел | хеттский язык[d], лувийский язык[d] һәм Палайский язык[d] |
Ҡайҙа өйрәнелә | хеттология[d] |
Хеттар Викимилектә |
Үҙҙәре йәшәгән һуңғы быуаттарҙа хеттар Суппилулиума Беренсе ваҡытында үҙ йоғонтоһон Яҡын Көнсығышҡа һәм төбәк гегемоны Мысыр менән конфронтацияға ингән ҡеүәтле Яңы Хет дәүләтен төҙөй. Тутмос III хакимлығы ваҡытында улар Мысырға бай бүләктәр ебәрә, әммә фирғәүен Хоремхебо хакимлыҡ иткәндән алып Рамсес II (беҙҙең эраға тиклем XIV—XIII быуат) идара иткәнгә тиклем ике көнәркәш держава Сүриәне контролләү өсөн (Кадеш эргәһендәге һуғыш бының бер өлөшө була) һуғыша. Хет батшалығы «диңгеҙ халыҡтары» («бронза быуат һәләкәте» осоро) һөжүменнә һуң тар-мар ителгәс, хет халҡы бөлгөнлөккә төшә. Айырым неохет дәүләттәре Хет батшалығы сиктәрендә Сүриәлә һәм Анатолияның көньяғында ассириялылар ҡыйратҡанға тиклем йәшәүен дауам итә.