ئاڤانت-گارد
From Wikipedia, the free encyclopedia
ئەڤانت-گارد (بە فەڕەنسی: "پاسەوانی پێشکەوتوو" یان "پێشەنگ، دیدەوانی سوپا" بەشێوەیەکی سەرەکی "پاسەوانی پێشکەوتوو؛ پاسەوانی پێشەوە") خەڵکانێکن کە کارەکانیان تاقیگەری و توندڕەوی یان بنچینەیی یە، لەگەڵ ڕێز بۆ ھونەر، و چاند/کەلتور و کۆمەڵگە. پێدەچێت تەرخانکرابێت بۆ داھێنانی جوانی ناکەلتوری و جوانی داھێنانی ناپەسەندی، وە لەوانەیە ڕەخنە پێشکەش بکرێت لەلایەن دەرھێنەر و بەکاربەر.
ئەم وتارە ھەتیوە، چونکە ھیچ وتارێکی تر بەستەری پێی نەداوە. تکایە لە وتارە پەیوەندیدارەکانەوە بەستەرەکان بەم پەڕە ئاشنا بکە؛ بۆ پێشنیارەکان ئامرازی دۆزینەوەی بەستەر تاقی بکەرەوە. (حوزەیران ٢٠١٧) |
ئەڤانت-گارد بەشێوەیەکی سەرەکی، ئەو سنوورە باوانەی بواری کەلتووری دەبەزێنێت، وە ئەو سنوورانەش دەبەزێنێت کە پەسەند کراوە بە باو یان نەریت. ئاڤانت-گارد لەلایان ھەندێک ئاماژەی پێکراوە کە مۆری مۆدێرنیزم بێت و جیاواز بێت لە پۆست مۆدێرنیزم. چەندەھا ھونەرمەند خۆیان ڕێکخستووە لەگەڵ بزووتنەوە و شۆڕشی ئاڤانت-گارد وە ھێشتان بەردەوامن پێی، مێژووی شوێنەواری دەگەڕێتەوە بۆ دادا بەناو بارودۆخی نێودەوڵەتی بۆ ھونەرمەندە پۆست مۆدێرنیزمەکان ھەروەک شاعیرانی زمان لە دەوری ١٩٨١.
ئاڤانت-گارد ھەروەھا بەرەوپێش دەبات چاکسازیی کۆمەڵایەتیی بنەڕەتی. ئەوە ئەم مانایە وروژێندرا لەلایەن سەینت سیمۆنیان ئەولند ڕودڕیگز لە وتارەکەی کە ناوی "L'artiste, le savant et l'industriel" ("ھونەرمەندەکە، زاناکە، پیشەسازەکە"، ١٨٢٥) کە تیایدایە ئاماری یەکەم بەکارھێنانی "ئاڤانت-گارد" کە ئێستا ھەستێکی باوە: رۆدرییگیس بانگدەدات بۆ سەر ھونەرمەندان بۆ "بۆ ئەوەی کار بکەن بۆ خەڵک بۆ ئەوەی ببن بە[ئاڤانت-گاردی خەڵک]"، پێداگری دەکات کە "ھێزی ھونەرەکان بێگومان بەھێزترین و خێراترین ڕێگایە" بۆ چاکسازی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوری.