تاجی ئەراگۆن
From Wikipedia, the free encyclopedia
تاجی ئەراگۆن یان تاجی ئاڕاگۆن پاشایەتییەکی پێکھاتوو بوو کە لەلایەن یەک پاشاوە فەرمانڕەوایی دەکرا، سەرچاوەکەی یەکێتی خانەدانی شانشینی ئەراگۆن و بەڕێوەبەرایەتی بارسێلۆنای کەتەلۆنیا بوو. لە لووتکەی دەسەڵاتی خۆیدا لە سەدەی ١٤ و ١٥، تاجی ئەراگۆن تالاسۆکراسییەک بوو کە بەشێکی زۆری ڕۆژھەڵاتی ئیسپانیای ئێستای کۆنترۆڵ کرد، بەشێک لە ئەو شوێنەی کە ئێستا باشووری فەرەنسایە، و ئیمپراتۆرییەتێکی دەریای ناوەڕاست کە دوورگەکانی بالیار، سیسیلیای لەخۆ گرتبوو، ھەروەھا کورسیکا، سەردینیا، ماڵتا، باشووری ئیتاڵیا (لە ساڵی ١٤٤٢) و بەشێک لە یۆنان (تا ساڵی ١٣٨٨).[1][2]
کایەی پێکھاتەکانی تاج لە ڕووی سیاسییەوە یەکگرتوو نەبوون، بێجگە لە ئاستی پاشایەتی،[3] کە بەپێی یاساکانی خۆی حوکمڕانی بەسەر ھەر سیاسەتێکی سەربەخۆدا دەکرد، لەژێر ھەر پێکھاتەیەکی باجدا پارەی کۆ دەکردەوە، بە جیا مامەڵەی لەگەڵ ھەر کۆرتسێکدا (سەرۆکایەتی) دەکرد، بەتایبەتی شانشینی ئەراگۆن، میرنشینی کەتەلۆنیا، شانشینی مایۆرکا و شانشینی ڤالێنسیا.[4][5][6]