Шын (автомобиль)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шын — автомобиль кустăрмин чи кирлĕ пайĕсенчен пĕри. Сăмахне хăйне илес пулсан вара, ăна, тĕслĕхрен, халăх юррисенче, фольклорта асăрхама пулать[1]:
Шынлă урапа чупасси
Сакурнеччен[2] анчах вăл.
Пирĕн вăйă вылясси
Питрав каçчен анчах вăл.
Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла, ытти кăлтăксенчен те хăтăлмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле. |
Сӑмахран, автомобильсемпе велосипедсем валли шинӑсем нумайӑшӗ пневматикӑлла вӗрсе хӑпартнӑ конструкцисем пулаҫҫӗ, вӗсем те минтере авӑнтараҫҫӗ, шина тикӗс мар шыв ҫийӗпе кусса пынӑ чух ҫав тери хытӑ ҫапаҫҫӗ. Лайӑх шинӑсем транспорт хатӗрне ҫирӗп пулма май паракан шинӑпа ҫыхӑну лаптӑкне тивӗҫтереҫҫӗ.[3]
Хальхи пневматика шинисен материалӗсем-синтетика каучук, натуральнӑй каучук, пир-авӑр, пралук, ҫавӑн пекех техника углерочӗ тата ытти хими соединенийӗсем. Вӗсем протекторпа корпусран тӑраҫҫӗ. Протектор ҫулпа ҫыхӑнса тӑрассине тивӗҫтерет, корпус вара хӗстернӗ сывлӑша кӑштах чарса тӑрать. Резинӑна туса пӗтериччен малтан шинӑсен малтанхи версийӗсем ишӗлесрен сыхланса, йывӑҫ кустӑрмасем ҫине ҫирӗплетсе лартнӑ ансат тимӗр йӑрӑмсем пулса тӑнӑ. Ир пулакан резина шинӑсем пневматикӑллӑ мар). Пневматика шинисемпе нумай транспорт хатӗрӗсемпе, автомобильсемпе, велосипедсемпе, мотоциклсемпе, автобуссемпе, грузовиксемпе, йывӑр оборудованисемпе тата самолетсемпе усӑ кураҫҫӗ. Тимӗр шинӑсене ӗлӗкхи пекех локомотивсемпе тата чугун ҫул вагонӗсемпе усӑ кураҫҫӗ, цельнолланӑ резинӑран (е ытти полимернӑйсенчен) шинӑсемпе, хӑш-пӗр литейщиксемпе, урапасемпе, газонокосилкӑсемпе тата тачкӑсемпе усӑ кураҫҫӗ.