Δίας (πλανήτης)
Ο πέμπτος πλανήτης του ηλιακού συστήματος / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού συστήματος σε διαστάσεις και μάζα. Είναι ο πέμπτος κατά σειρά πλανήτης ξεκινώντας από τον Ήλιο. Στην αστρονομία έχει το σύμβολο. Είναι ένας γίγαντας αερίων με μάζα λίγο μικρότερη από το ένα χιλιοστό της ηλιακής, αλλά δυόμισι φορές μεγαλύτερη του αθροίσματος της μάζας των υπόλοιπων πλανητών του ηλιακού συστήματος. Ο Δίας, μαζί με τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, αναφέρονται ως αέριοι γίγαντες.
Άποψη του Δία σε φυσικό χρώμα τον Απρίλιο του 2014 [1] | |||||||||||||||
Τροχιακά χαρακτηριστικά[2] | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Εποχή J2000 | |||||||||||||||
Αφήλιο | 5.45492 AU (816.04 Gm) | ||||||||||||||
Περιήλιο | 4.95029 AU (740.55 Gm) | ||||||||||||||
Ημιάξονας τροχιάς | 5.20260 AU (778.299 Gm) | ||||||||||||||
Εκκεντρότητα | 0.048498 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Συνοδική περίοδος | 398.88 ημέρες[4] | ||||||||||||||
Μέση τροχιακή ταχύτητα | 13.07 km/s[4] | ||||||||||||||
20.020° | |||||||||||||||
Κλίση |
| ||||||||||||||
100.464° | |||||||||||||||
273.867° | |||||||||||||||
Γνωστοί δορυφόροι | 95[6] | ||||||||||||||
Φυσικά Χαρακτηριστικά | |||||||||||||||
Μέση ακτίνα | 69911±6 km [7] | ||||||||||||||
Ισημερινή ακτίνα | |||||||||||||||
Πολική ακτίνα | |||||||||||||||
Πλάτυνση | 0.06487±0.00015 | ||||||||||||||
Εμβαδόν επιφάνειας | |||||||||||||||
Όγκος |
| ||||||||||||||
Μάζα | |||||||||||||||
Μέση πυκνότητα | 1.326 g/cm3[4] | ||||||||||||||
Βαρύτητα επιφάνειας | 24.79 m/s2[4] 2.528 g | ||||||||||||||
Συντελεστής ροπής αδράνειας | 0.254[13] (εκτίμηση) | ||||||||||||||
59.5 km/s[4] | |||||||||||||||
Αστρονομική περίοδος περιστροφής | 9.925 h[14] (9 h 55 m 30 s) | ||||||||||||||
Ισημερινή ταχύτητα περιστροφής | 12.6 km/s 45300 km/h | ||||||||||||||
Κλίση άξονα | 3.13° (to orbit)[4] | ||||||||||||||
Ορθή αναφορά βορείου πόλου | 268.057° 17h 52m 14s[7] | ||||||||||||||
Απόκλιση βορείου πόλου | 64.496°[7] | ||||||||||||||
Λευκαύγεια | 0.343 (Bond) 0.52 (γεωμ.)[4] | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
−1.6 to −2.94[4] | |||||||||||||||
Απόλυτο μέγεθος (H) | −9,4 | ||||||||||||||
Γωνιακή διάμετρος | 29.8″ to 50.1″[4] | ||||||||||||||
Ατμόσφαιρα[4] | |||||||||||||||
Επιφανειακή πίεση | 20–200 kPa[15] (επίπεδο νεφών) | ||||||||||||||
Κλίμακα ύψους | 27 km | ||||||||||||||
Σύνθεση ανά όγκο | κατά όγκο:
Πάγοι:
| ||||||||||||||
Ο πλανήτης ήταν γνωστός από τους αστρονόμους της αρχαιότητας και συνδέθηκε με τη μυθολογία και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις πολλών πολιτισμών. Οι Έλληνες και αργότερα οι Ρωμαίοι ονόμασαν τον πλανήτη από τον ελληνικό θεό Δία (Jupiter). Όταν φαίνεται από τη Γη, ο Δίας μπορεί να φτάσει σε φαινόμενο μέγεθος -2,95, καθιστώντας τον κατά μέσο όρο, το τρίτο φωτεινότερο αντικείμενο στον ουρανό τη νύχτα μετά από τη Σελήνη και την Αφροδίτη. Ο Άρης μπορεί να ταιριάξει σε σύντομα χρονικά διαστήματα τη φωτεινότητα του Δία σε συγκεκριμένα σημεία της τροχιάς του.
Ο Δίας αποτελείται κυρίως από υδρογόνο, με το ένα τέταρτο της μάζας να είναι ήλιο. Μπορεί επίσης να έχει βραχώδη πυρήνα που αποτελείται από βαρύτερα στοιχεία. Λόγω της ταχείας περιστροφής του, το σχήμα του Δία είναι αυτό ενός πεπλατυσμένου σφαιροειδούς (έχει μια μικρή, αλλά σημαντική διόγκωση γύρω από τον ισημερινό). Η εξωτερική ατμόσφαιρα είναι εμφανώς χωρισμένη σε διάφορες ζώνες σε διάφορα γεωγραφικά πλάτη, με αποτέλεσμα αναταραχή και καταιγίδες κατά μήκος των ορίων αλληλεπίδρασής τους. Ένα σημαντικό αποτέλεσμα είναι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, μια τεράστια καταιγίδα που είναι γνωστό ότι υπήρχε τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα, οπότε και παρατηρήθηκε για πρώτη φορά με τηλεσκόπιο. Γύρω από τον πλανήτη ένα αχνό πλανητικό σύστημα δακτυλίων και μια ισχυρή μαγνητόσφαιρα. Περιβάλλεται επίσης από τουλάχιστον 95 δορυφόρους,[6] συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων μεγάλων φεγγαριών του Γαλιλαίου, όπως ονομάζονται τα φεγγάρια που ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο το 1610. Ο Γανυμήδης, ο μεγαλύτερος από αυτά τα φεγγάρια, έχει διάμετρο μεγαλύτερη από εκείνη του πλανήτη Ερμή.