Objet trouvé
τέχνη που δημιουργείται από αντικείμενα ή προϊόντα που δεν θεωρούνται συνήθως τέχνη, αλλά που συχνά τροποποιούνται / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ένα objet trouvé (αντικίμενο διαλεγμένο στην τύχη)[1][2][3][4] είναι τέχνη που δημιουργείται από αντικείμενα ή προϊόντα που συνήθως δεν θεωρούνται υλικά από τα οποία κατασκευάζεται τέχνη, συχνά επειδή έχουν ήδη μια μη καλλιτεχνική λειτουργία.[5] Ο Πάμπλο Πικάσο χρησιμοποίησε για πρώτη φορά δημοσίως την ιδέα αυτή, όταν επικόλλησε μια τυπωμένη εικόνα από καρεκλάκι από μπαμπού πάνω στον πίνακά του με τίτλο Νεκρή φύση με καρέκλα από μπαμπού (1912). Ο Μαρσέλ Ντυσάν πιστεύεται ότι τελειοποίησε την ιδέα αρκετά χρόνια αργότερα, όταν δημιούργησε μια σειρά από ready-mades, που αποτελούνταν από εντελώς αναλλοίωτα καθημερινά αντικείμενα που επέλεξε ο Ντυσάν και χαρακτήρισε ως τέχνη.[6] Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι η Κρήνη (Fountain, 1917), ένα συνηθισμένο ουρητήριο που αγοράστηκε από ένα κατάστημα σιδηρικών και εκτίθεται σε ένα βάθρο, ακουμπισμένο στο πλάι. Με την αυστηρότερη έννοια ο όρος "ready-made" εφαρμόζεται αποκλειστικά σε έργα που παρήγαγε ο Μαρσέλ Ντυσάν, [7] ο οποίος δανείστηκε τον όρο από τη βιομηχανία ένδυσης (γαλλικά: prêt-à-porter, δηλ. «έτοιμο ένδυμα») όταν ζούσε στη Νέα Υόρκη, και ειδικότερα σε έργα που χρονολογούνται από το 1913 έως το 1921.
Τα objet trouvé αντλούν την ταυτότητά τους ως τέχνη από τον προσδιορισμό που τους έχει δώσει ο καλλιτέχνης και από την κοινωνική ιστορία που συνοδεύει το αντικείμενο. Αυτό μπορεί να υποδηλώνεται είτε από την ανώνυμη φθορά του (όπως στα κολάζ του Κουρτ Σβίττερς) είτε από την αναγνωρισιμότητά του ως καταναλωτικό σύμβολο (όπως στα γλυπτά του Χάιμ Στάινμπαχ). Το πλαίσιο στο οποίο τοποθετείται είναι επίσης ένας εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας. Η ιδέα της αξιοποίησης συνηθισμένων αντικειμένων με αυτόν τον τρόπο αποτελούσε αρχικά μια συγκλονιστική πρόκληση για την αποδεκτή διάκριση μεταξύ του τι θεωρούνταν τέχνη σε αντίθεση με το τι δεν θεωρούνταν τέχνη. Παρόλο που μπορεί πλέον να είναι αποδεκτή στον κόσμο της τέχνης ως μια βιώσιμη πρακτική, εξακολουθεί να προκαλεί ερωτήματα, όπως με την έκθεση της Τρέισι Έμιν με το βραβείο Τέρνερ της γκαλερί Τέιτ για το έργο της Το κρεβάτι μου, το οποίο κυριολεκτικά ήταν η μεταφορά του άστρωτου και ατημέλητου κρεβατιού της, περιτριγυρισμένου από πεταμένα ρούχα και άλλα σκουπίδια της κρεβατοκάμαράς της, απευθείας από την κρεβατοκάμαρά της στην Τέιτ. Με αυτή την έννοια, η καλλιτέχνης δίνει στο κοινό χρόνο και μια σκηνή για να μελετήσει ένα αντικείμενο. Ως εκ τούτου, τα objet trouvé μπορούν να προκαλέσουν φιλοσοφικό προβληματισμό στον παρατηρητή που κυμαίνεται από την αηδία έως την αδιαφορία, τη νοσταλγία και την ενσυναίσθηση.
Ως μορφή τέχνης, τα objet trouvé τείνουν να περιλαμβάνουν την απόδοση του καλλιτέχνη -τουλάχιστον μια ιδέα γι' αυτήν, δηλαδή τον προσδιορισμό του αντικειμένου ως τέχνη από τον καλλιτέχνη- η οποία σχεδόν πάντα ενισχύεται με έναν τίτλο. Συνήθως υπάρχει κάποιος βαθμός τροποποίησης του objet trouvé, αν και όχι πάντα σε βαθμό που να μην μπορεί να αναγνωριστεί, όπως συμβαίνει με τα ready-mades. Η πρόσφατη κριτική θεωρία, ωστόσο, θα υποστήριζε ότι ο απλός προσδιορισμός και η μετεγκατάσταση οποιουδήποτε αντικειμένου, συμπεριλαμβανομένων των ready-mades, συνιστά τροποποίηση του αντικειμένου επειδή αλλάζει την αντίληψή μας για τη χρησιμότητά του, τη διάρκεια ζωής του ή την κατάστασή του.