Étienne de La Boétie
From Wikipedia, the free encyclopedia
Étienne de La Boétie (Sarlat-la-Canéda, 1530eko azaroaren 1a - Germignan, Le Taillan-Médoc, 1563ko abuztuaren 18a) frantziar idazlea eta epailea izan zen. Bere erreferentzia ezagunenak bi hauek dira: alde batetik, unibertsitatean ikasle zela “Borondatezko morrontzari buruzko mintzaldia” (frantsesez, Discours de la servitude volontaire ou le Contr'un) idatzi zuen; eta bestetik, Michel de Montaigneren lagun mina izan zen.[1]
Étienne de La Boétie | |||
---|---|---|---|
| |||
Bizitza | |||
Jaiotza | Sarlat-la-Canéda, 1530eko azaroaren 1a | ||
Herrialdea | Frantzia | ||
Heriotza | Lo Telhan de Medòc, 1563ko abuztuaren 18a (32 urte) | ||
Heriotza modua | berezko heriotza | ||
Hezkuntza | |||
Heziketa | Q23197733 University of Orléans (en) College of Guienne (en) | ||
Hizkuntzak | frantses ertaina frantsesa | ||
Irakaslea(k) | Anne du Bourg (en) | ||
Jarduerak | |||
Jarduerak | filosofoa, epailea, poeta, frantses moralista, idazlea eta politikaria | ||
Lan nabarmenak | |||
Sinesmenak eta ideologia | |||
Erlijioa | Erromatar Eliza Katolikoa | ||
Humanismo klasikoko eta zuzenbideko ikasketak burutu zituen, eta horren ondoren, hainbat lan egin zituen: lehenik, Henrike II. erregearen gorteko kontseilaria izan zen; bigarrenez, Bordeleko parlamentuan ere, kontseilari bezala aritu zen lanean; hirugarrenez, Frantziako Erlijio Gerrari amaiera ematea helburu zuten katoliko eta protestanteen arteko bake negoziazioetan parte hartu zuen; azkenik, aisialdian, humanismo klasikoko heziketari men eginez, bertsoak, olerkiak, sonetoak eta testu klasiko batzuen itzulpenak idatzi zituen.
Artikulu honetan, aurrerago garatuko den moduan, lehen parrafoan aipatu diren bi erreferentziak lotuta doaz. Labur adierazita, hau da lotura: Étienne de La Boétieren testua, gaur arte iritsi izana, neurri handi batean, Montaigneri zor zaio. Berari esker publikatu zen testua, de La Boétie hil eta urte batzuetara, hain zuzen, 1572an urte-artean 1576an. Gaur arteko ibilbidean, testua hainbat hizkuntzatan itzuli da, horien artean euskara. Itzulpen hori, 2011n argitaratu zen.[2]
Mintzaldiari dagokionez, tiraniaren aurkako kritika zorrotza da. Hala ere, Étiennek testuan adierazten du, tirania ez dela posible herritarren borondatezko mendekotasunik gabe. Hau da, herritarrak, borondatez dira morroi; mendekotasun egoera indartzen dute borondatez.