دادگاه نورنبرگ
مجموعهای از دادرسیهای نظامی پس از جنگ جهانی دوم / From Wikipedia, the free encyclopedia
دادگاه نورنبرگ (به انگلیسی: Nuremberg trials) به مجموعهای از دادرسیهای نظامی گفته میشود که پس از جنگ جهانی دوم بهوسیلهٔ متفقین و تحت حقوق بینالملل و قوانین جنگ برگزار شد. بیشترین اهمیت این دادگاهها در دادرسی آن دسته از اعضای برجستهٔ رهبری سیاسی، نظامی، قضایی و اقتصادی آلمان نازی بود که هولوکاست و دیگر جنایتهای جنگی را برنامهریزی و اجرا کرده یا بهنحو دیگری در آنها دست داشتند. دادرسیها در شهر نورنبرگ آلمان برگزار شد و حکمهایی که در آن صادر شد، نقطهٔ گذار از قوانین کلاسیک به قوانین معاصر بینالمللی است.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اکتبر ۲۰۱۹) |
دادگاه نورنبرگ | |
---|---|
دادگاه | دادگاه نظامی بینالمللی |
صدور حکم | ۲۰ نوامبر ۱۹۴۵ – ۱ اکتبر ۱۹۴۶ |
تاریخچه پرونده | |
Subsequent action(s) | ۱۲ متهم آلمانی اعدام شدند |
اعضای دادگاه | |
قاضیها | جفری لاورنس (ریاست دادگاه) Iona Nikitchenko Alexander Volchkov Norman Birkett فرانسیس بیدل جان جی. پارکر Henri Donnedieu de Vabres Robert Falco |
نخستین و مهمترینِ این دادرسیها، دادرسی جنایتکاران جنگی مهم در دادگاه نظامی بینالمللی (IMT) بود. نورمن بیرکِت، یکی از قضات بریتانیایی حاضر در این دادرسی، آن را «بزرگترین دادرسی در تاریخ» دانست. در این دادگاه که از ۲۰ نوامبر ۱۹۴۵ تا ۱ اکتبر ۱۹۴۶ طول کشید، ۲۴ تن از مهمترین رهبران سیاسی و نظامی رایش سوم دادرسی شدند. از میان این رهبران، مارتین بورمن که بدون آگاهی متفقین در ماه مه ۱۹۴۵ مردهبود، بهطور غیابی محاکمه شد. متهمی دیگر، روبرت لِی، یک هفته پس از آغاز دادرسی خودکشی کرد. آدولف هیتلر و یوزف گوبلز هر دو در بهار ۱۹۴۵ برای گریز از دستگیری خودکشی کردهبودند. هاینریش هیملر در حال فرار به سوئیس بود، اما بهوسیلهٔ نیروهای بریتانیا دستگیر شد و یک روز پس از دستگیری خودکشی کرد. هاینریش مولر یک روز پس از خودکشی هیتلر ناپدید شد، و بلندپایهترین مقام نازی است که سرنوشتش نامعلوم ماندهاست. راینهارت هایدریش در ۱۹۴۲ بهوسیلهٔ پارتیزانهای چک کشتهشدهبود. یوزف تِربوفن در ۱۹۴۲ در نروژ با دینامیت خودکشی کرد. آدولف آیشمن به آرژانتین گریخت، اما بهوسیلهٔ موساد از آنجا ربوده و در ۱۹۶۲ در اسرائیل دادرسی و به دار آویختهشد. هرمن گورینگ به مرگ محکوم شد، اما شب پیش از اعدام، با خوردن سیانور خودکشی کرد.
در این متن نخستین دادرسی، که آن را دادگاه نظامی بینالمللی انجام داد، بررسی میشود. دادرسیهای جنایتکاران جنگیِ کوچکتر، تحت قانون شمارهٔ ۱۰ شورای کنترل آمریکا برگزار شد که دادرسی پزشکان و دادرسی قضات را نیز دربر میگرفت.
دستهبندی جنایتها و ساختار دادگاه در این دادرسیها، بعدها بهوسیلهٔ سازمان ملل برای دادرسی جنایتهای جنگی، جنایت علیه بشریت و تجاوز نظامی الگو قرار گرفت و پایهای برای تشکیل دیوان کیفری بینالمللی شد. کیفرخواستهای نورنبرگ، برای نخستین بار در حقوق بینالملل، "نسلکشی" را دربرمیگرفت (مورد سوم از جنایتهای جنگی: "نابود کردن گروههای نژادی و ملی، و اِعمال آن علیه غیرنظامیانِ شماری از مناطق اشغالی، برای نابود کردن نژادها و گروههای مشخصی از مردم و گروههای ملی، نژادی، یا دینی، بهویژه یهودیان، لهستانیها، کولیها و دیگران")[1]