Impireacht na Rúise
From Wikipedia, the free encyclopedia
Úsáidtear an téarma Impireacht na Rúise le tagairt a dhéanamh don ré stairiúil ó laethanta Pheadair Mhóir go dtí Réabhlóid na Rúise 1917. San am seo, tháinig fás agus borradh ar an Rúis mar stát, go dtí gur shín sí ón Muir Bhailt go dtí an tAigéan Ciúin. Tháinig deireadh deifnídeach leis an Impireacht nuair a mharaigh na Boilséivigh an tImpire deireanach, Nioclás a Dó, agus a theaghlach in Yekaterinburg, áit ar cuireadh ar díbirt é.
Impireacht na Rúise | |||||
---|---|---|---|---|---|
Российская империя (ru) | |||||
|
|||||
tuathánach | |||||
Aintiún | Go Soirbhí Dia don tSár (1833-1917) | ||||
Suíomh | |||||
| |||||
Príomhchathair | Cathair Pheadair | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 181,537,800 (1916) | ||||
• Dlús | 7.66 hab./km² | ||||
Teanga oifigiúil | an Rúisis an Pholainnis an Fhionlainnis an tSualainnis | ||||
Reiligiún | Eaglais Cheartchreidmheach na Rúise, Ceartchreidmheach an Oirthir agus Ceartchreidmheachas | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Achar dromchla | 23,700,000 km² | ||||
Ar theorainn le | Impireacht na Breataine Impireacht na Seapáine Stáit Aontaithe Mheiriceá (1784–) Comhlathas na Polainne - na Liotuáine (–1795) An Ostair-Ungáir (1867–) Impireacht na hOstaire (–1867) Impireacht na Gearmáine (1871–) ríshliocht Qing (–1912) | ||||
Sonraí stairiúla | |||||
Leanann sé/sí | Talysh Khanate (en) , Principality of Abkhazia (en) , Shahrisabz beylik (en) agus Russian State (en) | ||||
Bunaitheoir(í) | Peadar Mór | ||||
Cruthú | 22 Deireadh Fómhair 1721 (Iúlach) | ||||
Díscaoileadh | 1 Meán Fómhair 1917 (Iúlach) | ||||
Á leanúint ag | Poblacht na Rúise | ||||
Eachtra thábhachtach | |||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais | dual monarchy (en) , monarcacht absalóideach agus monarcacht bhunreachtúil | ||||
• Impire na Rúise Uile | Peadar Mór (1721 (Iúlach)–1725 (Iúlach)) | ||||
• List of heads of government of Russia (en) | Nikolay Rumyantsev (en) (1810–1812) Ivan Shcheglovitov (en) (1917–1917) | ||||
Eacnamaíocht | |||||
Airgeadra | rúbal óir |
B'é ainm oifigiúil an stáit Rúisigh ná Impireacht na Rúise (Rúisis: Российская Империя - "Rossiyskaya Imperiya") ón mbliain 1721 go dtí an bhliain 1917. Ba í Cathair Pheadair príomhchathair na himpireachta, agus bhí an stát níos mó ná 22 mhilliún ciliméadar cearnach ar achar ag deireadh na naoú haoise déag. De réir dhaonáireamh na bliana 1897, bhí 128 milliún duine ina gcónaí sa tír. Chomh maith leis an tír atá ann inniu, bhí baint ag go leor tíortha leis an Rúis atá neamhspleách inniu, mar shampla an Fhionlainn, an Eastóin, an Liotuáin, an Laitvia, an Bhealarúis, an Úcráin, an Pholainn, an Mholdóiv, agus na tíortha Moslamacha i lár na hÁise ar a dtugadh na Rúisigh an Turcastáin.
Monarcacht oidhreachtúil ab ea an Impireacht Rúiseach, agus impire nó Sár i gceannas uirthi. Bhain na hImpirí deireanacha le ríshliocht Romanov. B'í Críostaíocht Cheartchreidmheach an Oirthir an reiligiún oifigiúil, agus b'í an Rúisis an teanga oifigiúil. Sa tréimhse sin, b'é "Go Soirbhí Dia don tSár!" (Rúisis: Боже, Царя храни!/Bozhe, Tsarya khrani!) an t-amhrán náisiúnta.