Թոմաս Ուայաթի ապստամբությունը
From Wikipedia, the free encyclopedia
Թոմաս Ուայաթի ապստամբությունը Անգլիայի թագուհի Մարի Թյուդորի դեմ սկսվեց 1554 թվականի հունվարին։ 1553 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին կազմված դավադրությունը ենթադրում էր միաժամանակյա զինված ապստամբություն Անգլիայի չորս շրջաններում, բայց միայն Քենթի ապստամբությունը՝ Թոմաս Ուայաթ կրտսերի գլխավորությամբ, հարաբերական հաջողություն ունեցավ։ Թյուդորների դարաշրջանի բոլոր ապստամբություններից Ուայաթի ապստամբությունն ամենաշատը մոտեցավ գերագույն իշխանության գրավմանը[1]։ 1554 թվականի հունվարի 25-ից փետրվարի 3-ն ընկած ժամանակահատվածում Ուայաթի ջոկատները մինչև 3 հազար մարդ գրավեցին կոմսությունը[2], հետ մղեցին կառավարական ուժերի հարձակումները և մտան Լոնդոնի արվարձաններ։ Փետրվարի 7-ին ապստամբները հարձակվեցին Լոնդոնի վրա և ջախջախվեցին կառավարական զորքերի կողմից։ Քենթում և Լոնդոնում տեղի ունեցած մարտերում երկու կողմից զոհվել է 60-70 մարդ[3]։ Մահապատժի ենթարկվեց մոտ հարյուր մարդ, այդ թվում՝ Ուայաթը, Հենրի Գրեյը և Ջեյն Գրեյը և նրա ամուսին Գիլֆորդ Դադլին, ովքեր ներգրավված չէին դավադրության մեջ։ Ապստամբության մասնակիցների մեծ մասին Մերին ներում է շնորհել։
Դավադիրների նպատակներն ու դրդապատճառները հստակ հայտնի չեն։ Ապստամբները հայտարարեցին, որ նպատակ ունեն կանխել Մարիամի և իսպանացի Ֆիլիպի միջև դինաստիկ ամուսնությունը։ Ամենայն հավանականությամբ, բուն նպատակը եղել է Մարիամի տապալումը և թագը նրա քրոջը՝ Եղիզաբեթին հանձնելը։