Հյուսիսկորեական-հարավկորեական հարաբերություններ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հյուսիսկորեական-հարավայինկորեական հարաբերությունները (կամ այլընտրանքային միջկորեական հարաբերություններ) Կորեական թերակղզու երկու պետությունների միջև դիվանագիտական հարաբերություններն են։ Նախկինում լինելով մեկ ազգ, որը բռնակցվել է Ճապոնիայի կողմից 1910 թվականին՝ երկու ժողովուրդները բաժանվել են Հյուսիսային և Հարավային Կորեաների Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին՝ 1945 թվականի սեպտեմբերի 2-ին։ Երկու կառավարությունները ստեղծվեցին թերակղզու երկու շրջաններում 1948 թվականին՝ խորացնելով առկա բաժանումը։ Երկու պետությունները դարձել են հակառակորդներ և 1950-1953 թվականներին մասնակցել են Կորեական պատերազմին, որն ավարտվել է զինադադարի համաձայնագրով, բայց առանց հաշտության պայմանագրի։ Հյուսիսային Կորեան միակուսակցական ամբողջատիրական պետություն է[1], որը ղեկավարում է Կիմ դինաստիան։ Նախկինում Հարավային Կորեան ղեկավարվում էր ռազմական բռնապետությունների իրավահաջորդությամբ, մինչև ժողովրդավարացումը 1987 թվականին, երբ անցկացվեցին ուղղակի ընտրություններ։ Երկու ազգերն էլ հավակնում են Կորեական ամբողջ թերակղզուն և մոտակա կղզիներին։ Երկու ազգերն էլ անդամակցեցին ՄԱԿ-ին 1991 թվականին և ճանաչված են անդամ պետությունների մեծ մասի կողմից։ 1970-ականներից ի վեր երկու ժողովուրդներն էլ ոչ պաշտոնական դիվանագիտական երկխոսություններ են վարել՝ ռազմական լարվածությունը թուլացնելու համար։ 2000 թվականին նախագահ Կիմ Դե Յունգը դարձավ Հարավային Կորեայի առաջին նախագահը, ով այցելեց Հյուսիսային Կորեա, թերակղզու բաժանումից 55 տարի անց։
Նախագահ Կիմի օրոք Հարավային Կորեան ընդունեց Արևածագի քաղաքականությունը՝ հետապնդելով Հյուսիսային Կորեայի հետ ավելի խաղաղ հարաբերություններ[2]։ Այս քաղաքականության շնորհիվ ստեղծվեց Կեսոնի արդյունաբերական շրջանը։ Այս քաղաքականությունը շարունակեց հաջորդ նախագահ Ռո Մու-հյուն, ով 2007 թվականին այցելեց նաև Հյուսիսային Կորեա և հանդիպեց Հյուսիսային Կորեայի առաջնորդ Կիմ Ջոնգ Իլի հետ։ Այս հանդիպման միջոցով երկու ղեկավարներն էլ ստորագրեցին խաղաղություն հետապնդելու և միջկորեական հարաբերությունները վերականգնելու հռչակագիր։ Այնուամենայնիվ, աճող քննադատության հանդիպելով՝ հաջորդ երկու կառավարությունները չշարունակեցին Արևի քաղաքականությունը։ Լի Մյունգ-բակի և Փակ Կըն Հյեի նախագահության տարիներին Հյուսիսային և Հարավային Կորեայի հարաբերություններն ավելի թշնամական դարձան։
2018 թվականին, սկսած Հյուսիսային Կորեայի 2018 թվականի ձմեռային օլիմպիական խաղերին մասնակցությունից, հարաբերություններում մեծ դիվանագիտական առաջընթաց է գրանցվել և զգալիորեն ջերմացել են։ 2018 թվականի ապրիլին երկու երկրները ստորագրեցին Կորեական թերակղզու խաղաղության, բարգավաճման և միավորման Պանմունջոմի հռչակագիրը[3]։ 2018 թվականին հարավկորեացիների մեծամասնությունը ընդունեց նոր հարաբերությունները[4]։ Հյուսիսային և Հարավային Կորեաների միջև գագաթնաժողովները նպաստել են նաև Հյուսիսային Կորեայի և Միացյալ Նահանգների դրական հարաբերություններին։ Այնուամենայնիվ, երկու երկրների միջեւ լարվածությունը պահպանվում է։