Մասնակից:M. Chamanyan/Ավազարկղ2
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մեգաբատները դասվում են թևոտուկազգիների ընտանիքի ձեռնաթևավորների (չղջիկների) կարգին։ Նրանց նաև անվանում են թևոտուկազգիներ, Հին Աշխարհի թևոտուկազգիներ կամ հատկապես ացերոդոնների, թռչող աղվեսների ցեղից։ Նրանք հանդիսանում են չղջիկների գերընտանիքի այն միակ անդամները, որոնք հանդիսանում են Յինթերաքայրափթրայի ենթակարգերի երկու գերընտանիքներից մեկը։ Չղջիկների ներքին բաժանումը փոփոխվեց, այն պահից սկսած, երբ 1917թվականին գերընտանիքները առաջին անգամ առաջարկվեցին։ 1917թվականի դասակարգման երեք ենթաընտանիքներից այժմ վեցը ճանաչված են՝ տարբեր ցեղերի հետ միասին: 2018թվականի դրությամբ նկարագրված էր մեգաբատների 197 տեսակ: Չղջիկների էվոլյուցիան հասկանալը հիմնականում պայմանավորված է եղել գենետիկ ապացույցներով, քանի որ այս ընտանիքի բրածո մնացորդները եղել են բոլոր չղջիկներից ամենամասնատվածը։ Դրանք, ամենայն հավանականությամբ, զարգացել են Ավստրալազիայում՝ մոտ 31 միլիոն տարի առաջ գոյություն ունեցող բոլոր կենդանի թևոտուկազգիների ընդհանուր նախնիների հետ։ Նրանց տոհմերից շատերը հավանաբար ծագել են Մելանեզիայում, այնուհետև ժամանակի ընթացքում ցրվել են մայրցամաքային Ասիայում, Միջերկրական ծովում և Աֆրիկայում: Այսօր նրանք հանդիպում են Եվրասիայի, Աֆրիկայի և Օվկիանիայի արևադարձային և մերձարևադարձային տարածքներում: Մեգաբատները՝ ամենաշատ չղջիկների տեսակներ ունեցող ընտանիք է, որոնք որոշ տեսակի անհատներ են, մինչև 1,45կգ քաշով, և թևերի բացվածքը՝ մինչև 1,7մ երկարությամբ։ Ոչ բոլոր մեգաբատներն են մեծահասակ, բոլոր տեսակների գրեթե երրորդ մասը կշռում է 50գրամից ոչ ավել։ Նրանք տարբերվում են մյուս տեսակներից իրենց շան դեմքով, ճանկոտ երկու մատերի և փոքրացած ուրոպատագիումով։ Միայն մեկ տեսակի անդամները՝ նոտոպտերիսները, ունեն պոչ։ Մեգաբատներն ունեն մի քանի հարմարեցում թռիչքի համար, ներառյալ թթվածնի արագ սպառումը, րոպեում ավելի քան 700 բաբախող սրտի կծկումների հաճախականությունը պահպանելու ունակությունը և թոքերի մեծ ծավալները: Շատ մեգաբատներ գիշերային կամ քրեփյուսքյուլր կենդանիներ են, չնայած որոշ տեսակներ ակտիվ կյանք են վարում օրվա ընթացքում։ Անգործության շրջանում նրանք թռչում են ծառերում կամ քարանձավներում: Որոշ տեսակների անդամները միայնակ են թռչում, այն ընթացքում, երբ մյուսները գաղութներ են կազմում մինչև մեկ միլիոն անդամների մասնակցությամբ։ Գործունեության ընթացքում նրանք օգտագործում են թռիչքը՝ սննդի ռեսուրսներ գտնելու համար։ Ըստ հազվադեպ բացառությունների, նրանք չեն կարողանում կողմնորոշվել, դրա փոխարեն նրանք հույսը դնում են՝ սուր տեսողության և հոտառության վրա,կողմնորոշվելու և սնունդ գտնելու համար։ Շատ տեսակներ առաջին հերթին մրգեր են ուտում, իսկ մի քանիսը նեկտար։ Սննդամթերքի քիչ տարածված այլ ռեսուրսներն են՝ տերևները, ծաղկափոշին, ճյուղերը և կեղևը: Նրանք դանդաղ են հասնում սեռական հասունության։ Տեսակների մեծամասնությունը միանգամից ունենում է մեկ սերունդ՝ չորսից վեց շաբաթ հղիությունից հետո։ Բոլոր տեսակների քառորդ մասը համարվում են սպառնալիք ներկայացնող, հիմնականում բնակավայրերի ոչնչացման և չափից շատ որսալու համար։ Որոշ շրջաններում մեգաբատները համարվում են հայտնի սննդի աղբյուրներ, ինչը հանգեցնում է բնակչության թվաքանակի անկման և ոչնչացման: Հանրային առողջության մեջ ներգրավվածները նույնպես հետաքրքրված են նրանցով, քանի որ նրանք հանդիսանում են մի քանի վիրուսների բնական աղբյուր, որոնք մարդկանց վրա կարող են ազդեցություն ունենալ։