Ішкі қала (Баку)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ішкі қала (әз. İçərişəhər – Ичеришехер) сондай-ақ Ескі қала (әз. Qədim şəhər), халық арасында Қалам немесе Қала (әз. Qala) деп те аталады — Бакудің ең ежелгі бөлігі,[1] сонымен қатар тарихи және сәулет қорығы. Ол жақсы сақталған бекініс қабырғаларымен қоршалған. Ауданы 221 000 м2 болатын қорық аумағында 1300-ден астам адам тұрады.[2]
Ішкі қала | |
---|---|
(ағылш.) Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower Ширваншаһтар сарайы мен Қыз мұнарасы, Баку бекіністі қаласы* | |
ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұрасы | |
Қыз мұнарасы, Қақпа, Базар алаңы, Ескі көше, Диванхан, Мұхаммед мешіті, Ширваншаһтар сарайы | |
Ел | Әзербайжан |
Түрі | тарихи, мәдени |
Критериялар | iv |
Сілтеме | 958 |
Аймақ** | Кавказ |
Координаттар | 40°22′ с. е. 49°50′ ш. б.40.367° с. е. 49.833° ш. б. / 40.367; 49.833 (G) (O) (Я) |
Қосылуы | 2000 (24-сессия) |
Картадағы Ішкі қала | |
* Атауы ағыл. ресми тізімінде ** ЮНЕСКО-ның классификациясы бойынша аймақ |
Қорық аумағы қола дәуірінен бастап мекендеген.[2] Археологиялық зерттеулер нәтижесінде VIII-IX ғасырларда Ішкі қаласының территориясы тығыз қоныстанғаны, қолөнер мен сауда дамығаны анықталды.[3] Ширваншаһтар өзінің резиденциясын 15 ғасырда Шамахиден Бакуге ауыстырғаннан кейін, ескі қаланың өмірінде "кристалдану" кезеңі басталды.[4] 1748-1806 жылдары Баку және оның орталығы Баку хандығының астанасы болды.
1806 жылы Бакуді Ресей империясының әскерлері жаулап алғаннан кейін және мұнай бумы (19 ғасырдың аяғы-20 ғасырдың басы) қаланы дамыту және кеңейту процесі басталды, адамдар ескі қаланың қабырғаларына мықтап қоныстанды.
Әзірбайжан сәулет өнерінің інжу-маржандары – Ішкі қаласында орналасқан әйгілі сәулет ескерткіштері, Қыз мұнарасы және Ширваншаһтардың сарайы.[5] Олардан басқа, қорықта ондаған тарихи және сәулет ескерткіштері бар-мешіттер, керуен-сарайлар, моншалар, тұрғын үйлер, бірнеше мұражайлар, елшіліктер, қонақ үйлер, сауда орындары, кафелер мен мейрамханалар бар.
1977 жылы Ішкі қала тарихи-сәулет қорығы деп жарияланды.[2] Ал 2000 жылы Қыз мұнарасы мен Ширваншаһтар сарайы кешенімен бірге ЮНЕСКО-ның бүкіләлемдік мұра тізіміне енген алғашқы нысан болды.