Земја (планета)
третата планета од Сонцето во Сончевиот Систем / From Wikipedia, the free encyclopedia
Земјата — една од осумте планети во Сончевиот Систем. Таа е трета планета по оддалеченост од Сонцето и најголема со цврста површина, за разлика од гасовитите „џинови”. Планетата Земја има еден природен сателит, Месечината, и засега е единствената позната планета на која има живот. Во геологијата преовладува мислењето дека земјата е стара околу 4,6 милијарди години, што е потврдено со одредувањето на времето на полураспаѓање на ураниумот и ториумот. Времето на полураспаѓање на U238 е 4,51 x 109 , а Th232 е 1,39 x 1010 години.[1]
- Оваа статија е за планетата од Сончевиот Систем. За останатите значења на поимот „земја“, видете ја страницата за појаснување.
Фотографија на Земјата, сликана од „Аполо 17“ | |||||||||||||
Орбитални особености | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Епоха J2000,0 | |||||||||||||
Афел | &10000000000000152098000152,098,232 км 1.01671388 ае | ||||||||||||
Перихел | &10000000000000147098000147,098,290 км 0.98329134 ае | ||||||||||||
&10000000000000149598000149,598,261 км &100000001000002610000001,00000261 ае | |||||||||||||
Занесеност | &100000000016711230000000,01671123 | ||||||||||||
&10000365256363004000000365,256363004 денови &100000010000174210000001,000017421 г | |||||||||||||
Просечна орбитална брзина | &1000000000000297800000029,78 км/с &10000000000000107200000107,200 км/ч | ||||||||||||
&10000000035751716000000357,51716° | |||||||||||||
Наклон | &100000000000071550000007,155° кон Сончевиот екватор &100000000001578690000001,57869° кон постојаната рамнина | ||||||||||||
&10000000034873936000000348,73936° | |||||||||||||
&10000000011420783000000114,20783° | |||||||||||||
Познати сателити | 1 ( Месечината) | ||||||||||||
Физички особености | |||||||||||||
Среден полупречник | &100000000000000063710006,371,0 км | ||||||||||||
Екваторски полупречник | &100000000000000063780996,378,1 км | ||||||||||||
Поларен полупречник | &100000000000000063567996,356,8 км | ||||||||||||
Сплеснатост | &100000000000335280000000,0033528 | ||||||||||||
Обиколка | &1000000000000004007515940,075,16 км (екваторска) &1000000000000004000800040,008,00 км (меридијанска) | ||||||||||||
&10000000000000510072000510,072,000 км2
&10000000000000148939999148,940,000 км2 копно (29,2%) | |||||||||||||
Зафатнина | 1,08321×1012 км3 | ||||||||||||
Маса | 5,9736×1024 кг 3,0×10−6 сонца | ||||||||||||
Средна густина | &100000000000055150000005,515 г/см3 | ||||||||||||
&1000000000001118600000011,186 км/с | |||||||||||||
Ѕвезден вртежен период | &100000000997269680000000,99726968 д 23ч 56м 4.100с | ||||||||||||
Екваторска вртежна брзина | &100000000000000016744001,674,4 км/ч (&10000000000004651000000465,1 м/с) | ||||||||||||
23°26'21",4119 | |||||||||||||
Албедо | &100000000000003670000000,367 | ||||||||||||
| |||||||||||||
Атмосфера | |||||||||||||
Површински притисок | &10000000000101325000000101,325 kPa (морско ниво) | ||||||||||||
Состав по зафатнина | &1000000000000078000000078,08% азот (N2) &1000000000000209500000020,95% кислород (O2) &100000000000000930000000,93% аргон &100000000000000380000000,038% јаглерод диоксид околу 1% водена пареа (во зависност од климата) |
Земјата има и магнетно поле кое, заедно со атмосферата, ја штити од зрачење (штетно по живите суштества кои ја населуваат Земјата). Атмосферата, исто така служи и како штит за одбивање на помалите метеори, кои поминувајќи низ неa согоруваат пред да стигнат до Земјината површина.
Единствениот познат сателит на Земјата, Месечината, почнала да кружи околу Земјата пред 4,53 милијарди години. Денес, Земјата прави круг околу Сонцето на секои 366,26 кругови кои ги направила околу својата оска (што е еднакво на бројката од 365,26 сончеви денови). Земјината оска се наоѓа под агол од 23,5°[2] што е последица за менувањето на годишните времиња на Земјината површина.
Атмосферските услови се значајно променети откако настанал животот на планетата и ни создава еколошка рамнотежа која ги модифицира условите на површината на Земјата. Околу 71 % од Земјината површина е покриен со вода. Земјата е единствена планета во Сончевиот Систем каде што водата може да остане во течна состојба. Останатите 29 % се континентите и островите. Земјината површина е многу променувана во текот на многу милиони години, а причина се тектонските движења.
Земјата, исто така реагира и на надворешниот свет во одредени мери. Нејзиниот релативно голем сателит, Месечината, влијае на плимата и осеката, го стабилизира променувањето на степенот на Земјината оска со што постепено ја менува должината на вртежниот период на Земјата. Дождот од комети, во периодот по настанувањето на Земјата, одиграла голема улога во настанувањето на океаните. Подоцна, судирите со астероидите предизвикале значајни промени во Земјината површина.