Суша
From Wikipedia, the free encyclopedia
Сушата е настан на продолжен недостиг во снабдувањето со вода, без разлика дали се атмосферски (подпросечни врнежи), површински или подземни води. Сушата може да трае со месеци или години, или може да се прогласи по само 15 дена.[1] Тоа може да има значително влијание врз екосистемот и земјоделството на погодениот регион [2] и да ѝ наштети на локалната економија.[3] Годишните сушни сезони во тропските предели значително ги зголемуваат шансите за развој на суша и последователни пожари. Периодите на топлина може значително да ги влошат условите за суша со забрзување на испарувањето на водената пареа.
Сушата е повторлива одлика на климата во повеќето делови на светот. Сепак, овие редовни суши станале поекстремни и понепредвидливи поради климатските промени. Всушност, студиите засновани на дендрохронологијата, или датирањето на прстените на дрвјата, потврдуваат дека сушата погодена од глобалното затоплување датира од 1900 година.
Многу растителни видови, како што се оние од фамилијата Cactaceae (или кактуси), имаат адаптации за толеранција на суша како намалена лисна површина и восочни кутикули за да ја подобрат нивната способност да толерираат суша. Некои други преживуваат сушни периоди како закопани семиња. Полупостојаната суша произведува суви биоми како што се пустини и пасишта.[4] Продолжените суши предизвикале масовни миграции и хуманитарна криза. Повеќето сушни екосистеми имаат инхерентно ниска продуктивност. Најдолгата суша досега во светот во историјата се случила во пустината Атакама во Чиле (400 години).[5]
Низ историјата, луѓето обично ги гледале сушите како „катастрофи“ поради влијанието врз достапноста на храната и остатокот од општеството. Луѓето често се обидувале да ги објаснат сушите или како природна катастрофа, предизвикана од луѓе или како резултат на натприродни сили. Тој е меѓу најраните документирани климатски настани, присутен во Епот за Гилгамеш и поврзан со библиската приказна за доаѓањето на Јосиф и подоцнежниот егзодус од древниот Египет.[6] Миграциите во 9.500 п.н.е. во Чиле се поврзани со феноменот,[7] како и егзодусот на раните луѓе надвор од Африка и во остатокот од светот пред околу 135.000 години. Во денешно време, тие древни практики во најголем дел се пренесени во фолклорот и се заменети со порационално управување со водите.