ലിലിയേസീ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ലിലിയേൽസ് നിരയിൽപ്പെട്ട ഒരു സസ്യകുടുംബമാണ് ലിലിയേസീ (Liliaceae). ബഹുവർഷകുറ്റിച്ചെടികളായ ഇവ ഏകബീജപത്ര സസ്യങ്ങളും 300 ജനുസുകളിലായി 4500 അറിയപ്പെടുന്ന സ്പീഷീസുകളും ഈ കുടുംബത്തിലുണ്ട്. ജനിതക സാമ്യതകളുണ്ടെങ്കിലും ഈ കുടുംബത്തിലെ സസ്യങ്ങൾ മോർഫോളജിക്കൽ പരമായി വൈവിധ്യപൂർണ്ണമായും കാണപ്പെടുന്നു. പൊതുവായ സവിശേഷതയായി ഇവയിൽ വലിയ പൂക്കൾ കാണപ്പെടുന്നു: പൂക്കളുടെ ഭാഗങ്ങൾ മൂന്നായി ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ആറ് നിറങ്ങളിൽ പാറ്റേണായി ദളപുടം (വ്യത്യാസമില്ലാതെ ദളങ്ങളും ദളപുടങ്ങളും) രണ്ടു വൃത്തമായി ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഉയർന്ന അണ്ഡാശയത്തിൽ ആറു കേസരങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു. രേഖീയ വിന്യാസമായ, ഇലകളുടെ അരികുകൾ സാധാരണയായി സിരകൾ സമാന്തരമായും അടിഭാഗത്ത് ഒരു റോസറ്റിലും ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ചിലത് റൈസോമുകളാണെങ്കിലും ഭൂരിഭാഗം സ്പീഷീസുകളും ഭൂകാണ്ഠമായ ബൾബുകളിൽ നിന്ന് വളർന്നുവന്നവയാണ്. 1789-ൽ ലില്ലി കുടുംബത്തെ ആദ്യം വിവരിച്ചത് പാരഫൈലെറ്റികിലായിരുന്നു. "ക്യാച്ച് അൾ" ഗ്രൂപ്പിന്റെ (Wastebasket taxon) പെറ്റലോയ്ഡ് മോണോകോട്ടുകളുടെ മറ്റ് കുടുംബങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നില്ല. കൂടാതെ മറ്റ് കുടുംബങ്ങളിൽ ഇപ്പോൾ ഉൾപ്പെട്ടിട്ടുള്ള നിരവധി തരം ജനുസ്സുകളും മറ്റ് ചില നിരകളിലും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. തൽഫലമായി, പല സ്രോതസ്സുകളും വിവരണങ്ങളും കുടുംബത്തിന്റെ വിശാലമായ അർത്ഥവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ് "ലിലിയേസി" എന്ന് ലേബൽ ചെയ്തിരിക്കുന്നത്.
ലിലിയേസീ | |
---|---|
Lilium martagon | |
ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം | |
കിങ്ഡം: | സസ്യലോകം |
ക്ലാഡ്: | ട്രക്കിയോഫൈറ്റ് |
ക്ലാഡ്: | സപുഷ്പി |
ക്ലാഡ്: | ഏകബീജപത്രസസ്യങ്ങൾ |
Order: | Liliales |
Family: | Liliaceae Juss.[1] |
Type genus | |
Lilium | |
Type species | |
Lilium candidum L. Sp. Pl. 1: 302. (1753) | |
Subfamilies and tribes | |
sensu APWeb[3] | |
Diversity | |
About 600 species |
ക്രിറ്റേഷ്യസ് കാലഘട്ടത്തിനുശേഷവും പ്രാരംഭ പാലിയോജിയൻ യുഗത്തിലും 52 മില്യൻ വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് അവയുടെ കുടുംബം വികാസംപ്രാപിച്ചിരുന്നു. വടക്കൻ അർദ്ധഗോളത്തിലെ മിതശീതോഷ്ണ പ്രദേശങ്ങളിലാണ് ലിലിയേസി പ്രധാനമായും വ്യാപിച്ചിരുന്നത്. പൂക്കൾ പ്രധാനമായും ഷഡ്പദങ്ങൾ വഴി പരാഗണം നടക്കുന്നു. പ്രധാന അലങ്കാര സസ്യമായ ലിലിയേസീ ആകർഷകമായ പൂക്കൾക്കായി വ്യാപകമായി കൃഷിചെയ്തു വരുന്നു. ആകർഷകങ്ങളായ കട്ട് പൂക്കൾക്കും ഉണങ്ങിയ ബൾബുകൾക്കു വേണ്ടിയും പുഷ്പകൃഷി നടത്തിവരുന്നു. ചില സ്പീഷീസുകൾ വിഷം ഉള്ളവയാണ്. മനുഷ്യർ, മറ്റു വളർത്തുജന്തുക്കൾ എന്നിവയ്ക്ക് ദോഷകരമായ ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങൾ ഇവ ഉണ്ടാക്കുന്നു.
ധാരാളം ലിലിയേസി ജനുസ്സുകൾ സ്വകാര്യവും പൊതുസ്ഥലത്തും കൃഷി ചെയ്യപ്പെടുന്നവയാണ്. പ്രത്യേകിച്ച് ലില്ലി, ട്യൂലിപുകളും പ്രതീകാത്മകവും അലങ്കാരമൂല്യമുള്ളതുമാണ്. പെയിന്റിംഗിലും അലങ്കാര കലകളിലും പതിവായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. അതിനാൽ അവ സാമ്പത്തിക പ്രധാന്യമുള്ള ഒരു പ്രധാന വാണിജ്യോല്പ്പന്നവുമാണ്.