मकि-इ
From Wikipedia, the free encyclopedia
मकि-इ (蒔絵, शब्दश: अर्थ - शिंपडलेले चित्र (किंवा डिझाइन)?) हे जपानी लाखेचे सजावटीचे तंत्र आहे. यामध्ये लाखेच्या भांड्यांवर लाखेने चित्रे, नमुने आणि अक्षरे रेखाटली जातात आणि नंतर सोन्याच्या किंवा चांदीसारख्या धातूची पावडर त्यावर शिंपडली जाते. मकि-इ एक मिश्रित शब्द आहे. या शब्दातील मकिचा ज्याचा अर्थ शिंपडणे आणि "इ" म्हणजे चित्र किंवा रचना असा आहे. या सजावटीच्या तंत्राने बनवलेल्या लाखेच्या भांड्यासाठी देखील हा शब्द वापरला जातो. मकि-ई हा शब्द प्रथम हियन कालावधीत वापरल्याचे दिसून येते.[1]
हे तंत्र जपानी लाखेच्या सजावटमध्ये सर्वात जास्त वापरले जाणारे तंत्र आहे. मकि-इ हे तंत्र इतर तंत्रांसहीत एकत्रित करून वापरले जाते. इतर तंत्रे उदा. रडेन' (螺鈿?), यात शेलफिशचा नॅक्रेस लेयर एम्बेड केला जातो किंवा लाखेमध्ये पेस्ट केला जातो. झोगन (象嵌?) यात लेयर लाखेमध्ये धातू किंवा हस्तिदंती एम्बेड केली जाते आणि चिनकिन (沈金?) यात सोन्याचे पान किंवा सोन्याची पावडर पोकळीत एम्बेड केली जाते.[1]
विविध रंग आणि पोत तयार करण्यासाठी, मकि-इ कलाकार सोने, चांदी, तांबे, पितळ, शिसे, ॲल्युमिनियम, प्लॅटिनम आणि पेवटर तसेच त्यांच्या मिश्र धातुंसह विविध धातूंच्या पावडरचा वापर करतात. पावडर शिंपडण्यासाठी आणि बारीक रेषा काढण्यासाठी बांबूच्या नळ्या आणि विविध आकाराचे मऊ ब्रश वापरले जातात. मकि-इ तयार करण्यासाठी अत्यंत कुशल कारागिराची आवश्यकता असते. तरुण कलाकार कौशल्य विकसित करण्यासाठी बरीच वर्षे काम करतात आणि शेवटी मकि-इ मास्टर्स बनतात. कोअमि डोचो (१४१० ते १४७८) हे या विशिष्ट कामांशी जोडलेले पहिले मकि-इ मास्टर होते. त्यांच्या मकि-इ मध्ये विविध जपानी समकालीन चित्रकारांच्या रचना वापरल्या गेल्या होत्या. कोआमि आणि दुसरा मकि-इ मास्टर, इगारशी शिनसाई, जपानच्या इतिहासातील लाख बनविण्याच्या दोन प्रमुख शाळांचे प्रवर्तक होते.