Krimea
From Wikipedia, the free encyclopedia
Krimea (Tork: Qırım yarımadası), (Ukrain: Кримський півострів), u qabel kienet tissejjaħ Tavrida Hija tmiss mil-Lvant mal-Baħar Azov, u l-erja tagħha hija 26,945 km2 u l-popolazzjoni tagħha hija ta' 2,355,030 persuna, skont iċ-ċensiment tal-2019. L-iktar belt importanti tagħha hija l-kapitali, Simferopol, u isimha fil-passat kien "Aq Mosque", li tfisser "White Mosque" fil-lingwa tat-Tatars tal-Krimea, qabel ma r-Russi ħatfuha fl-1783 AD. Kienet famuża għall-Gwerra tal-Krimea fis-seklu dsatax. U baqgħet ta' importanza ewlenija fis-seklu għoxrin minħabba li kien fiha bażi navali Russa, li hija l-unika waħda tax-xorta tagħha f'ilmijiet sħan, u hija l-kwartieri ġenerali tal-Flotta Russa tal-Baħar l-Iswed. Mill-bidu tal-2014, ir-reġjun kien qed jara kriżi politika wara li l-forzi armati Russi estendew il-kontroll tagħhom fuq il-peniżola u wara għamlu referendum, li kien jinkludi l-peniżola bis-saħħa tal-Federazzjoni Russa, li l-Ukrajna u l-komunità internazzjonali kkunsidraw bħala okkupazzjoni u attakk fuq is-sovranità u l-integrità territorjali tal-Ukrajna.
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi mtejjeb f'xi wħud minn dawn: il-grammatika, l-istil u/jew it-ton. Inti tista' tagħti daqqa t'id billi timmodifikah. |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Fil-passat, il-kapitali tagħha kienet il-belt ta’ Bakhchisaray meta kienet soġġetta għar-regola tat-Tatar Khans, u fost l-ibliet importanti tagħha hemm Yalta (belt kostali turistika sabiħa, li fiha saret il-konferenza ta’ Yalta bejn il-mexxejja Alleati fid-Dinja, fit-Tieni Gwerra Dinjija, fi Frar 1945 minn Stalin, Roosevelt u Churchill). Sevastopol (bil-port li kien fih il-flotta enormi Sovjetika, li mbagħad saret is-suġġett ta' tilwima bejn ir-Russja u l-Ukrajna) u bliet oħra inqas importanti, bħal: Kirchovyadosia , Belagorsk, Sudak u Bangkok.
Il-Krimea tikkonsisti f’numru ta’bliet kbar u żgħar, li l-aktar prominenti minnhom hija l-kapitali tagħha Simferopol u l-port ewlieni tagħha, Sevstopol, li mill-era tat-Tsari Russi sa issa huwa l-kwartieri ġenerali tal-Flotta Russa tal-Baħar l-Iswed, u l-post ta' Yalta, li kien famuż talli organizza l-laqgħa storika li saret wara t-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija u t-telfa tal-Ġermanja Nażista fl-1945 bejn il-President tal-Istati Uniti Franklin Roosevelt, il-President tal-Unjoni Sovjetika Joseph Stalin u l-Prim Ministru Ingliż Winston Churchill, li ngħaqdu biex jiddiskutu d-diviżjoni tal-Ewropa.
Skont iċ-ċensiment tal-2001 tal-Ukrajna, it-Tatari tal-Krimea jammontaw għal 12.10% tal-popolazzjoni tal-peniżola tal-Krimea. Il-gvern ta’ Joseph Stalin keċċa lit-Tatari tal-Krimea lejn l-Asja Ċentrali. Wara l-waqgħa tal-Unjoni Sovjetika, it-Tatari tal-Krimea bdew jirritornaw lejn l-art oriġinali tagħhom. Skont iċ-ċensiment tal-2001 tal-Ukrajna, ir-Russi kienu 58% u l-Ukreni 24% tal-popolazzjoni tal-Krimea. Fir-rigward tal-preżenza tal-Musulmani fil-Krimea, l-akbar fir-reġjuni tal-Ukrajna.