اکراین
From Wikipedia, the free encyclopedia
اکراین یا اوکراین (شه نویسنّه: Україна) اتا شرقی اوروپا قارهیِ کشورون جا هسته. اکراین انده گتِ سامون دارنه که اروپا دله، روسیه په، دومین گتی ره دارنه. این کشور همساینون بلاروس، لهستون، اسلواکی، مجارستون، رومانی، مولداوی و روسیه هستنه و جنوب وری جا آزوف و سیو دریا ره هم ور-خانّه. ونه گتی ۶۰۳۶۲۸ کیلومترمربع[persian-alpha 1] و ونه جمیعت ۴۳٫۶ میلیون نفر هسته.[persian-alpha 2] اکراین اروپایِ هشتمین جمیعت ره دارنه. وشونِ گتترین شهر و نیشتنگا نوم کییف هسته.
اکراین Україна (خطای لوآ در ماژول:Lang در خط 1368: attempt to index local 'language_name' (a nil value).) |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
سرود ملی: Державний Гімн України لوآ خطا: bad argument #1 to 'find' (string expected, got nil). «سرود ملی اوکراین»شابلون:Paragraph break |
||||||
پایتخت | کییف | |||||
Largest city | نیشتنگا | |||||
زبان(ها)رسمی | اکراین | |||||
زبانهای منطقهای شناختهشده | ||||||
اقلیتها;(۲۰۰۱) |
|
|||||
نام اهلیت | اکراینی | |||||
دولت | حکومت متمرکز نظام نیمهریاستی جمهوری | |||||
- | رئیسجمهور | ولودیمیر زلنسکی | ||||
- | نخستوزیر | دنیز شمیهال | ||||
- | Chairman of the Verkhovna Rada |
روسلان استفانچوک | ||||
قوه مقننه | Verkhovna Rada | |||||
تاسیس | ||||||
- | استقلال | ۲۴ اوت ۱۹۹۱ | ||||
- | رفراندوم | ۱ دسامبر ۱۹۹۱ | ||||
- | اکراین انقلاب[3] | ۱۸–۲۳ فوریه ۲۰۱۴ | ||||
مساحت | ||||||
- | مجموع | ۶۰۳٬۶۲۸ کیلومترمربع (45th) or ۲۳۳,۰۱۳/ ۲۲۳,۰۱۳ مایلمربع |
||||
- | درصد آبها | ۷ | ||||
جمعیت | ||||||
- | ژانویه ۲۰۲۲ تخمین | 41,167,336[4]
(شامل کریمه و سواستوپول) (36th) |
||||
- | سرشماری ۲۰۰۱ | 48,457,102[5] | ||||
- | تراکم | ۷۳٫۸/کیلومترمربع (115th) ۱۹۱/مایلمربع |
||||
تولید ناخالص داخلی (PPP) | ۲۰۲۲ تخمین | |||||
- | مجموع | $622 billion[6] (48th) | ||||
- | به ازای هر نفر | $15,124[6] (108th) | ||||
GDP (nominal) | ۲۰۲۲ تخمین | |||||
- | مجموع | $204 billion[6] (56th) | ||||
- | به ازای هر نفر | $4,958[6] (119th) | ||||
Gini (۲۰۱۹) | ۲۶٫۶ | |||||
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) | ۰٫۷۷۹ (74th) | |||||
واحد پول | گریونا (₴) (UAH ) |
|||||
منطقه زمانی | (ساعت جهانی+2[7]) | |||||
- | تابستان (دیاستی) | (ساعت جهانی+۳) | ||||
جهت رانندگی | right | |||||
دامنه اینترنت |
|
|||||
پیششماره تلفن | +380 |
اینجه که اسا اکراین سامون قرار بیته، ۳۰هزار سال پیشاز میلاد جه آدم دیینه. زمونی که ووسطا قورون بییه، شرقی اسلاو ِمردم اینجه هنیشنه و روسها جه پشو-پشو بخاردنه و اتی نژاد ره بساتنه که وشون ره «کییفی روس» گاتنه؛ اینان پئیته اکراینی مردم ره تبدیل بینه. قرن سیزهم موغولها تا اکراین ره لشکر بکشینه و همه جا ره رقد بدانه و غارت هاکردنه. اکراینِ اتحاد این گدر از بین بورده و این کشور دکته لهستون-لیتوانی مشترکالمنافع، اتریش-مجارستون، عثمانی و روسیه تزاری دست. این دوره دله اتا قوم که وشون ره «کازاک» گاتنه سر دربیاردنه و لهستون-لیتوانی و روسیه امپراتوری وسط تنک-تِرو بینه. زمونی که روسیه انقلاب شروع بیّه، این کازاکها خله مهم بَینه و اتی شوروی ِبساتن سر نقش داشتنه. اینتی بیّه که اکراینِ مردمی جمهوری رسماً ۲۳ ژوئن ۱۹۱۷ شه ره اعلان هاکرده و بعدته، سال ۱۹۲۲ شورویِ جماهیر درون عضو بیّه. وشون زمونی که شوروی رقد بورده، سال ۱۹۹۱ دله، مستقل بَینه و اتا جمهوری بساتنه.
اکراینِ جدیدِ کشور شه ره بیطرف خوندسته.[8] وشونان مستقل مشترکالمنافع کشورون دله عضو بینه و سال ۱۹۹۴ باتنه که ناتو جه کایری کانّه. سال ۲۰۱۳, اتا مردی ویکتور یانوکویچ نوم، رئیسجمهور بیّه که بائوته خانه کشورِ خارجی امور دله، روسیه جا نزدیکته بوو و روسیشون جه تجاری و اقتصادی رابطه داره و همینسه اروپای اتحادیه جه فاصله گیرنه. مردم این تصمیم ره واکنش سِراق هدانه و شهرِ اصلی میدون دله گرد بینه و انده شه حرف سر هرستانه تا اکراین انقلاب سال ۲۰۱۴ موفق بیّه. روسیمردم که اکراین دله اقلیت هستنه، این اوضاع جه موافق نینه و همینسه وشونِ مناطق دله مخالفت شروع بیّه. مارس ۲۰۱۴ دله کریمه ِجزیرهمونا شه ره سیوا هاکرده و اتا رفراندوم په، باته که روسیه سامون دله قرار گیرنه. تا سال ۲۰۲۲ اختلاف دمباله داشته و این گادِر روسیه لشکر بکشییه و روسیه-اکراین جنگ ره شروع هاکرده.[9]