मेसोपोटामियाको सभ्यता
From Wikipedia, the free encyclopedia
ईसा पुर्व भन्दा लगभग ५००० वर्ष अगाडि टिग्रिस र युफ्रेटस(फरात) दुई नदीको मध्यभागमा एउटा समृद्ध सभ्यताको विकास भएको थियो। यहि सभ्यतालाई नै मेसोपोटामियाको सभ्यता भन्ने गरिन्छ। यो नाम प्राचीन युनानी वा ग्रीकहरूले राखेका थिए, वास्तवमा युनानी भाषामा मेसोपोटामियाको अर्थ दुई नदीको माझ भन्ने हुन्छ। मेसोपोटामियाको सभ्यता पूर्वी सिरियाको केही भाग र इराकको ठूलो क्षेत्रमा फैलिएको थियो। उब्जाउ भूमि भएको हुनाले यसलाई फर्टाइल त्रेसेन्ट अर्थात् अर्धचन्द्राकार उर्वर भूमि भनियो।
सामान्यतया मेसोपोटामियाको सभ्यतालाई कृषिकाल, पुर्वसुमेरियनकाल, सुमेरियनकाल, बेबिलोनियन र असिरियन गरेर पाँच भागमा बाँडिएको छ। सभ्यताको सुरूको अवस्थालाई कृषिकाल भनिन्छ। पूर्वसुमेरियनकालमा नै श्रमको विभाजन गर्ने प्रचलन चलेको थियो। सुमेरियनहरू इन्डोयुरोपियन जातिका मानिस थिए। यिनीहरूले युफ्रेटस नदीको किनारमा जङ्गल झाडी सफा गरेर जौ र गहुँको खेती सुरू गरेको थियो। यिनीहरू गाई, गोरु र गधा जस्ता जनावर पाल्ने गर्दथे। यिनीहरू कुशल शिल्पकार तथा चित्रकार थिए। यिनीहरूले नै क्युनिफर्म नामको लिपि विकास गरेको थियो। हाम्रा घडीमा प्रयोग गरिने समयको विभाजन घडीको यिनीहरूलेनै गरेका थिए।जिगुरात पनि यहि कालखण्डमा बनाइएको थियो।