ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਵਿਗਾੜ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਵਿਗਾੜ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੂਡ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਮੁੱਖ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲਛਣ ਹੈ।[1] ਵਰਗੀਕਰਣ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਐਂਡ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਲ ਮੈਨੂਅਲ ਆਫ਼ ਮੈਂਟਲ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਡੀਐਸਐਮ) ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਰਗੀਕਰਣ (ਆਈਸੀਡੀ) ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕੁਝ ਮੁਢਲੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ: ਉੱਚੇ ਮੂਡ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਨੀਆ ਜਾਂ ਹਾਈਪੋਮੈਨੀਆ; ਨੀਵਾਣ ਵਾਲੇ ਢਹਿੰਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਮੂਡ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਮੇਜਰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਿਵ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਐਮਡੀਡੀ) (ਮੁੱਖ ਉਦਾਸੀ ਵਿਗਾੜ) (ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਯੂਨੀਪੋਲਰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਜਾਂ ਮੇਜਰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ); ਅਤੇ ਉਹ ਮੂਡ ਜੋ ਕਿ ਮੈਨੀਆ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਕਰ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਬੀਡੀ) (ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨਿਕ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਿਪਰੈਸ਼ਿਵ ਵਿਕਾਰ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਪ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਘੱਟ ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਿਸਥਾਈਮਿਕ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਐਮਡੀਡੀ ਵਰਗਾ ਪਰ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਨਾਲੋਂ ਥੋੜਾ ਹਲਕਾ) ਅਤੇ ਸਾਈਕਲੋਥਾਈਮਿਕ ਵਿਕਾਰ (ਬੀਡੀ ਵਰਗਾ ਪਰ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਨਰਮ)।[2] ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਪਦਾਰਥ (ਮਾਦਕ ਪਦਾਰਥ ਖਾਣ ਪੀਣ) ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈਨਰੀ ਮੌਡਸਲੇ ਨੇ ਅਫੈਕਟਿਵ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਗਾੜ) ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਬ-ਵਿਆਪੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ।[3] ਇਸ ਪਦ ਨੂੰ ਫਿਰ ਬਦਲ ਕੇ ਮੂਡ-ਡਿਸਆਰਡਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਾਲਾ ਪਦ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜਾਂ ਲੰਬਕਾਰੀ ਭਾਵਾਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ,[4] ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਵਾਲਾ ਪਦ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬਾਹਰੀ ਭਾਵ ਦਾ ਲਖਾਇਕ ਹੈ।[1]