Chubsuguł
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Chubsuguł (mong. Хөвсгөл нуур, Chöwsgöl nuur; zwane potocznie Małym Bajkałem, w przeszłości w j. polskim używano także nazwy Koso-Goł[1]) – słodkowodne jezioro tektoniczne w północnej części Mongolii, w pobliżu granicy z Rosją[2].
Widok na wschodni brzeg | |||
Położenie | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Wysokość lustra |
1645 m n.p.m. | ||
Morfometria | |||
Powierzchnia |
2760 km² | ||
Wymiary • max długość • max szerokość |
| ||
Głębokość • średnia • maksymalna |
| ||
Objętość |
380,7 km³ | ||
Hydrologia | |||
Rzeki wypływające | |||
51°06′N 100°30′E | |||
|
Jest to drugie co do wielkości jezioro Mongolii i zarazem najgłębsze jezioro tego kraju[3]. Chubsuguł jest 16. co do wielkości zbiornikiem słodkiej wody na świecie, ma blisko 70% mongolskich zasobów wody słodkiej[4] i 2% światowych[5]. Należy do jezior ultraoligotroficznych[6]. Powierzchnia jeziora wynosi 2760 km², objętość 380,7 km³, długość 136 km, szerokość do 36,5 km, głębokość maksymalna 262 m, a głębokość średnia 138 m. Lustro wody leży na wysokości 1645 m n.p.m.[3] Chubsuguł jest od grudnia do maja zamarznięty[2]. Do jeziora wpływa 96 rzek i strumieni (34 stałych), a wypływa tylko jedna – Egijn gol[5].
Chubsuguł pod wieloma względami przypomina Bajkał. Jest wydłużone, bardzo głębokie i leży w tym samym co Bajkał rowie tektonicznym. Łączy się z nim poprzez wspomniany odpływ Egijn gol i Selengę. Ma też wiele elementów fauny i flory spokrewnionej z bajkalską[7]. Zachodnie i wschodnie brzegi jeziora są bardzo strome[2].
Od 1913 roku latem na jeziorze odbywa się regularna żegluga między portami na południowym i północnym brzegu.
Pierwsze kompleksowe badania jeziora i okolicy przeprowadziła w pierwszej połowie lat 70. XX w. radziecko-mongolska ekspedycja naukowa. W otoczeniu jeziora znaleziono m.in. pokłady rud aluminium i manganu[7]. W górach otaczających jezioro udokumentowano duże złoża fosforytu i grafitu[8]. Na jeziorze rozwinęło się rybołówstwo[2]. Rejon jeziora w 1992 został ustanowiony parkiem narodowym[6].