Diecezja chełmska (unicka)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Chełmska diecezja unicka – dawna diecezja unicka, istniejąca w latach 1596–1875, z siedzibą w Chełmie.
Widok katedry Narodzenia Bogurodzicy w Chełmie (rysunek z 2 poł. XVIII w.) | |
Państwo |
I Rzeczpospolita (1596—1795) |
---|---|
Siedziba | |
Data powołania | |
Data zamknięcia | |
Wyznanie | |
Kościół | |
metropolia |
kijowska (do 1839) |
katedra |
Na synodzie w Brześciu w roku 1595, biskupi metropolii kijowskiej uchwalili tzw. „Artykuły do zjednoczenia z Kościołem rzymskim”. W roku 1596 na ponownym synodzie w Brześciu, część biskupów prawosławnych, w tym biskup chełmski, uznało zwierzchność Rzymu. Dzięki temu biskupi mogli min. zachować wysoką pozycję oraz korzystać z przywilejów, które nie objęłyby ich jako hierarchów prawosławnych.
Część duchownych i wyznawców prawosławia na terenie diecezji chełmskiej nie uznała unii i próbowała zorganizować na nowo prawosławną hierarchię. W 1621 roku patriarcha jerozolimski Teofanes III konsekrował prawosławnego biskupa chełmskiego, Paisjusza. W 1650 roku, na mocy ugody zborowskiej z Bohdanem Chmielnickim, król Jan Kazimierz przekazał diecezję prawosławnym, a w 1651 ponownie uznał prawa unitów. Konflikty z prawosławnymi mieszczanami chełmskimi zdarzały się jeszcze do roku 1678. Prawosławne bractwo lubelskie przystąpiło do unii w roku 1695, a bractwo zamojskie – w roku 1706.
Chełmska diecezja unicka została zlikwidowana przez władze carskie w 1875, jako ostatnia unicka diecezja na terenie Królestwa Polskiego.
- Osobny artykuł: Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej.