Literatura bizantyńska za panowania dynastii heraklijskiej
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Literatura bizantyńska za panowania dynastii heraklijskiej – okres literatury bizantyńskiej rozpoczynający się wstąpieniem na tron cesarza Herakliusza w 610 roku, a zakończony przejęciem władzy przez dynastię izauryjską w 717 roku.
Lata panowania cesarza Herakliusza (610–641) zaowocowały twórczością kilku wybitnych autorów. Działał wówczas historyk Teofilakt Symokatta, autor Historii świata, dziejów Bizancjum w latach 582–602 oraz cieszących się dużą poczytnością Listów obyczajowych sielskich i miłosnych. Dziejom zmagań cesarza Herakliusza z Persami poświęcił swą twórczość Jerzy Pizydes, autor licznych poematów historycznych. Pizydes pisał też poematy filozoficzno-dogmatyczne i epigramaty. Najwybitniejszym teologiem tego okresu był Maksym Wyznawca. W swoich pismach Do Marisa, O duszy i w Listach zwalczał monofizytyzm i monoteletyzm. Pozostawił po sobie również pisma egzegetyczne, liturgiczne i ascetyczne. Wybitnym teologiem tego okresu był też patriarcha Jerozolimy Sofroniusz, obrońca ortodoksji, poeta i hagiograf. Najwybitniejszym hagiografem I połowy VII wieku był biskup Leoncjusz z Neapolis, autor pisanych dla ludu żywotów świętych mnichów. Za panowania Herakliusza działał też w Konstantynopolu wybitny filolog Jerzy Chojrobosk i medycy: Paweł z Eginy, Teofil Protospatar i Stefan z Aten. Z tego okresu pochodzą też dwie kroniki: Kronika świata Jana Antiochijczyka oraz Kronika Wielkanocna.
Najwybitniejszym twórcą drugiej połowy VII wieku był poeta Andrzej z Krety, biskup, twórca wielu kanonów, w tym słynnego Wielkiego kanonu. W drugiej połowie stulecia żył i tworzył również Anastazy Synaita, wybitny teolog, świadek ostatniej fazy sporu ortodoksji z monoteletyzmem. Jan Nikiu napisał zaginioną Kronikę świata, a Trajan Patrycjusz Zwięzłą kronikę. Na początku następnego stulecia działał w Konstantynopolu filolog Horapollon i jego uczeń Tymoteusz z Gazy.