Teoria źródeł
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Hipoteza czterech źródeł, hipoteza JEPD, hipoteza dokumentów – hipoteza wyjaśniająca historię powstawania Pięcioksięgu, a także innych najstarszych ksiąg biblijnych (takich jak Księga Jozuego czy Księga Sędziów), zakładająca, że Pięcioksiąg powstał w rezultacie trwającego kilka stuleci procesu łączenia i redagowania czterech niezależnych i paralelnych (a więc opowiadających o tych samych wydarzeniach) dokumentów (źródeł). Do lat 70. XX wieku była to najpopularniejsza hipoteza wyjaśniająca powstanie Tory, obecnie jest jednak szeroko kwestionowana. Zdaniem większości teologów katolickich i części protestanckich hipoteza ta nie sprzeciwia się natchnionemu charakterowi tekstu.
Hipotezę czterech źródeł, podobnie jak inne modele genezy Pięcioksięgu, sformułowano, aby wyjaśnić, dlaczego jego tekst jest niejednolity: narracja jest nieciągła, a w obrębie jednej księgi pojawiają się paralelne, uważane za sprzeczne ze sobą opowiadania (np. dwa opisy stworzenia człowieka, dwa przymierza Abrahama z Bogiem), różnice stylistyczne i terminologiczne. Tora zawiera również kilka różnych kodeksów praw i wydaje się, że nie mogły one funkcjonować jednocześnie. Wszystko to sprawiło, że u progu XIX wieku stało się oczywiste, że poszczególne części ksiąg Tory muszą pochodzić z różnych epok. Potrzebna więc była hipoteza wyjaśniająca, w jaki sposób doszło do powstania tekstu Pięcioksięgu, którym dysponujemy obecnie.