Bardzo często w dyskusji z innymi użytkownikami Wikipedii oprócz podziękowania za świetnie wykonaną pracę, czy odpowiedzi na pytanie, występuje potrzeba skrytykowania jakiegoś działania. Słowo krytyka brzmi groźnie, lecz moim zdaniem nie powinno. Konstruktywne krytykowanie nie jest oznaką wrogości, czy niechęci. To miły gest, pozwalający doskonalić się nam oraz ulepszać naszą pracę. Jednak trzeba potrafić w taki sposób wskazać na błędy, by wiadomość ta nie została uznana za atak osobisty. Zawsze staram się pierwsze szczerze pochwalić rozmówcę i w sposób niewymuszony wskazać na rzeczywiste pozytywne strony działalności Wikipedysty, a dopiero potem kulturalnie i konstruktywnie skrytykować. Krytyka powinna być możliwie jak najbardziej merytoryczna i nie rzucająca się w oczy, a także jak najbardziej konkretna, a nie „rozwodniona” i dotykająca tematów, które nie muszą być krytykowane.
Konkluzja: pierwsze szczerze pochwalić, a później konstruktywnie skrytykować.
Nie warto na Wikipedii drzeć ze sobą kotów. Już samo czynne uczestnictwo w tym jakże wielkim, monumentalnym, historycznym projekcie o zasięgu ogólnoświatowym, jakim jest Wikipedia powinno napawać tak wielką radością i optymizmem, że spory nie powinny mieć prawa tu zaistnieć. Rzeczywistość jest dużo mniej idealna, jednak dlaczego nie robić wszystkiego, by nie doprowadzać do konfliktów? Czasem oczywiście zdarzają się dyskusje na tematy tak istotne, że obrona swojego stanowiska jest na tyle ważna, że może doprowadzić do zgrzytów między Wikipedystami. Jeżeli jestem jedną ze stron takiego sporu, zawsze staram się jako i wyraźnie wyjaśnić moje stanowisko i być otwartym na argumenty przeciwnej strony. Nawet w takiej sytuacji jestem skłonny mienić stronę sporu, jeżeli zostanę przekonany. Wszelkie konflikty powinny być łagodzone i staram się to robić w konfliktach mnie dotyczących.
Konkluzja: dążyć do zakończenia konfliktów.
W rozmowach z innymi Wikipedystami zawsze jestem szczery. I czasem różnice poglądów muszę wyrazić. Ale konieczne jest robienie tego kulturalnie. W każdej rozmowie z innymi Wikipedystami staram się korzystać z Wikietykiety i być możliwie maksymalnie uprzejmym. Zawsze dostrzegam pozytywne cechy danej osoby, z którą rozmawiam i bardziej skupiam się na nich, niż na wadach. Nawet, jeśli ktoś mnie jawnie zaatakuje, to nie upoważnia mnie to do nieuprzejmej reakcji. Niezależnie od tego co się dzieje, należy zachować Wikietykietę. To umożliwi zminimalizowanie ilości konfliktów.
Krytyka pozwala nam się rozwijać. Dlatego ja bardzo doceniam każdą krytykę, nawet niekonstrukcyjną. Jeżeli ktoś mnie krytykuje, to wiem, że nie robi tego aby mi dopiec, czy wskazać jak słaby w czymś jestem, lecz by pomóc mi polepszyć moje umiejętności i wskazać błędy, bym w przyszłości ich nie musiał popełniać. Warto dokładnie wysłuchiwać każdej krytyki i doszukiwać się w niej jak najwięcej ważnych wskazówek umożliwiających doskonalenie się. Staram się dziękować za krytykę i wprowadzać ją w życie, jeśli uznam to za dobre.
Konkluzja: korzystać z krytyki i dziękować za nią.
Czasami zdarza się, że ktoś fundamentalnie nie zgadza się z moją tezą. Moim zdaniem nie powinno unikać się rozmów z osobami, które mają przeciwne zdanie do naszego. Jaki sens ma rozmowa z osobą, która zawsze popiera wszystko co mówię? Wtedy nie mam możliwości żadnej refleksji nad tym co robię, gdyż nieważne jaką edycję wykonam, otrzymam pozytywną informację zwrotną, która mnie utwierdza w moich własnych poglądach. Z kolei merytoryczna dyskusja z osobą o innych poglądach pozwala mi zweryfikować, czy rzeczywiście mam rację, czy może się mylę? Takie rozmowy są najbardziej wartościowe, gdyż one kształtują najwłaściwiej nasze postrzeganie wielu spraw.
Konkluzja: nie unikać rozmów z osobami o przeciwnym zdaniu do naszego.
Któż nie popełnia błędów? Kto jest bez winy, niech pierwszy rzuci kamieniem! Jestem świadomy tego, że jestem niedoświadczonym redaktorem Wikipedii, który popełnia sporo błędów. Błądzenie jest cechą ludzką. Jednak dla mnie kluczowe jest to, by nie usprawiedliwiać na siłę swoich błędów, lecz się do nich przyznawać. Bardzo oczyszcza to atmosferę między Wikipedystami. Do niedawna mogłem być w 100% przekonany o słuszności czegoś, ale jeśli teraz widzę, że się myliłem, powinienem przeprosić i wyraźnie wskazać na to, że popełniłem błąd.
Konkluzja: przyznawać się do błędów.
Nasz umysł często nas zawodzi. Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. W zależności od naszych doświadczeń i sytuacji w jakiej się znajdujemy, całkowicie inaczej postrzegamy daną sprawę, niż inne osoby. Dlatego często pozytywne i uprzejme komentarze tudzież solidne edycje, możemy postrzegać jako ataki osobiste lub wandalizmy. Jak się przed tym ustrzec? Uważam, że koniecznością jest zakładanie dobrej woli. Nawet jeżeli na pierwszy rzut oka coś może wydawać mi się atakiem, staram się postawić na miejscu drugiej osoby, dokładnie przeanalizować wypowiedź i założyć dobrą wolę - że ta osoba nie miała nic złego na myśli.
Konkluzja: zakładać dobrą wolę.
Nikt nie wie wszystkiego. Wyznaję prostą i skuteczną zasadę - jeśli czegoś nie wiesz, skonsultuj to. Kto pyta - nie błądzi!
Konkluzja: jeśli czegoś nie wiesz, skonsultuj to.
Witanie nowicjuszy
Nie zajmuję się tym zbyt często, gdyż nie jestem zbyt doświadczonym redaktorem i sam bardzo wielu rzeczy nie wiem. Jednak jeżeli już mi się zdarza przyjąć pod opiekę nowicjusza, to mam pewne poglądy na to, jak się nim zająć. Przede wszystkim uważam, że nie powinno zarzucać się go od razu wszystkimi dokumentami, regulaminami, zaleceniami, wskazówkami itp.. Dużo lepiej jest stopniowo informować o kolejnych zadaniach, dyskutować o nich, wspominać o nich, dopiero gdy będą potrzebne, dyskretnie kontrolować przestrzeganie poznanych zasad. Użytkownik, który dopiero założył konto i chciałby zacząć edytować, jeśli dostanie stos zaleceń i reguł do przeczytania, stwierdzi że to jest tak trudne, że nie da rady. Poznawanie ich w praktyce, krok po kroku w ciągu kilku tygodni umożliwi poznanie zasad, bez zniechęcenia do projektu.
Konkluzja: nie zarzucać nowicjusza od razu wszystkimi regulaminami; zasady przedstawiać po kolei.
Obecnie mamy kryzys nowych użytkowników. Coraz mniej osób edytuje Wikipedię, a nowi użytkownicy szybko się zrażają i rezygnują. Dlatego uważam, że na nowego użytkownika trzeba chuchać i dmuchać... Nowicjusza staram się chwalić za każdy sukces, dziękować za dokonywane edycje, przekonywać, że jego wiedza jest ważna i warto ją wykorzystać w Wikipedii, a popełniane błędy wskazywać spokojnie i kulturalnie, pamiętając, że ja też przecież tak samo zaczynałem.
Konkluzja: chwalić za sukcesy
Uważam, że gdy zbyt dużo dzieje się wokół nowicjusza, to odczuwa on chaos. Początek na Wikipedii powinien być spokojny. Dlatego uważam za pozytywne, gdy początkowo nowicjuszem „opiekuje się” jeden Wikipedysta. Gdyby było ich kilku, to każdy chciałby przekazać informacje o innej zasadzie na Wikipedii, każdy miałby inne wskazówki do tej samej edycji, każdy oczekiwałby czegoś innego... I w ten sposób nowicjusz obrzucony zostałby dużą liczbą próśb i wskazówek. Gdy jedna osoba rozmawia z danym nowicjuszem, sprawdza jego zmiany i je zatwierdza, wtedy jest najlepiej. Dopiero z czasem, gdy nowy użytkownik pozna podstawy Wikipedii, będzie stopniowo poznawał kolejne osoby. To wydaje mi się najodpowiedniejsze podejście, w szczególności do ludzi młodych.
Konkluzja: na początek jeden „opiekun”
Uważam, że w kontaktach ze świeżym Wikipedystą potrzebna jest pewna bliskość - mam na myśli intensywny kontakt, w którym przekazywana jest podstawowa wiedza oraz wskazówki, a także pochwały. Sądzę, że dużo lepiej jest samemu pisać słowa skierowane do nowicjusza, niż stosować do niego gotowe szablony. Każdy początkujący user ma swoje indywidualne potrzeby i problemy, więc stosowanie ogólnych szablonów w sposób egalitarny się tutaj nie sprawdzi. Jestem przeciwnikiem wstawiania gotowych szablonów na strony dyskusji początkujących użytkowników, którzy potrzebują dostosowanych do nich szczegółowych porad i kontaktu, a nie linków do zasad. Mam szacunek do osób, które tworzą czasem naprawdę świetne szablony dla nowicjuszów, ale wolałbym by poświęcili więcej czasu i do każdego nowicjusza napisali indywidualnie, dostosowując wypowiedź do jego wieku, edycji, umiejętności radzenia sobie z wikikodem, itp. Inaczej ma się sytuacja w wypadku użytkowników bardziej doświadczonych. Wraz ze wzrostem doświadczenia wiadomości mogą być bardziej ogólne i lakoniczne, a także nie przeszkadzają gotowe szablony, np. dla redaktorów czy administratorów. Ich duża liczba obowiązków i linków nie powinna już przerażać.
Konkluzja: lepiej pisać indywidualnie do nowicjusza, niż stosować do niego gotowe szablony
Uważam, że są na Wikipedii tematy ważne i ważniejsze. Nie można nowicjuszowi tłumaczyć wszystkiego jednocześnie. Zatem coś trzeba wybrać jako pierwsze. Oczywiście jest to kwestia niezwykle indywidualna, ale i tak największy nacisk powinno kłaść się na źródła. Formę, wikikod, ortografię itp. zawsze da się poprawić. Ale artykuł bez podania źródeł nie przetrwa zbyt długo w przestrzeni głównej. Dlatego pierwszorzędną potrzebą jest wytłumaczenie nowicjuszowi konieczności wstawiania bibliografii lub przypisów.
Konkluzja: pierwsze zwracać uwagę na podawanie źródeł w artykułach
Staram się nowicjuszowi, którego postanowiłem wprowadzić w świat Wikipedii, pierwsze pomagać dużo, krok po kroku tłumaczyć co zrobił dobrze, a co jest jeszcze do poprawy. Nie chcę na początku zostawiać mu całej roboty do wykonania - w jego pierwszych edycjach staram się poprawić kilka większych błędów, następnie przesłać mu diffy i wytłumaczyć dlaczego musiałem dokonać tych poprawek. Z czasem zmniejszam ilość poprawek które wykonują za niego, jednocześnie jeszcze zwracając mu uwagę, co on powinien teraz poprawić. Z czasem praktycznie skończyć moje ingerowanie w kod źródłowy, a także coraz mniej informować nowicjusza o konieczności poprawiania edycji, cały czas jednak dyskretnie przeglądając jego działalność, i tak aż do jego usamodzielnienia się edycyjnego.
Konkluzja: stopniowo zmniejszać czynne zaangażowanie
Gdy już nowicjusz przejdzie początkowy, najtrudniejszy etap, w którym sporo userów rezygnuje z redagowania Wikipedii, uważam, że warto przedstawić go społeczności Wikipedii w pozytywnym świetle, wprowadzić do Wikiprojektu, polecić mu innych Wikipedystów, którzy są specjalistami w dziedzinie, którą edytuje. W ten sposób pozna innych Wikipedystów, których będzie mógł się radzić w różnych ważnych dla niego merytorycznych i technicznych kwestiach.
Konkluzja: zapewnić dobry start w społeczności
Głosowania
Na Wikipedii co jakiś czas odbywają się głosowania w jakiś sprawach. Staram się każdy oddany przeze mnie głos uzasadnić. Nie robię tego zawsze, w szczególności gdy głosuję za i tak jak ja głosuje miażdżąca większość - wtedy nie jest to jakoś bardzo potrzebne. Ale i tak staram się chociaż krótko skomentować mój głos, a nieraz są to dość długie komentarze.
Konkluzja: starać się uzasadniać swój głos
W głosowaniach personalnych uzasadnienie swojego głosu staje się jeszcze ważniejsze. Tutaj oprócz samego wyrażenia swojej opinii na dany temat, obserwuje nas społeczność popierająca kandydata, niesympatyzująca z nim, a także sam kandydat. Uzasadnienie jest istotne, nie z tego powodu by kogoś przekonywać do swojego zdania, gdyż agitacja nie jest tutaj celem, lecz by wyjaśnić powód swojego głosu. W szczególności ważne jest uzasadnienie głosu przeciw w sprawach personalnych. To uzasadnienie tutaj przybiera jeszcze dodatkową formę - jest to okazanie szacunku osobie, której głosowanie dotyczy, która ma prawo być świadoma, dlaczego zagłosowałem przeciw. Brak uzasadnienia mógłby zostać odebrany jako: „nie, bo nie”. Jednocześnie takie uzasadnienie stanowi funkcję krytyki, umożliwiającą w przyszłości osobie której głosowanie dotyczy, poprawić swoje błędy. Uzasadnienie powinno być zawsze jak najbardziej szczegółowe, a na wszelkie pytania kandydata dotyczące mojego głosu, staram się zawsze szybko i z szacunkiem odpowiadać, wyjaśniając wątpliwości. Ta osoba zasługuje, by poznać moje uzasadnienie.
Konkluzja: głos przeciw w sprawach personalnych zawsze szczegółowo uzasadniać
Zawsze staram się zachowywać obiektywizm. Mam na myśli, że to, że ktoś jest moim kolegą, z którym od lat współpracuję na Wikipedii, nie determinuje mnie „z urzędu” do głosowania za. Jeżeli uznam, że kandydat nie odpowiada moim kryteriom oceny, zagłosuję przeciw. Analogicznie, nawet jeżeli za kimś nie przepadam, albo miałem z kimś kiedyś konflikt, to jeżeli kandydat wpasuje się w moje kryteria oceny, to zagłosuję za. Poziom znajomości nie ma dla mnie żadnego znaczenia w głosowaniach personalnych.
Konkluzja: w głosowaniach oceniać na podstawie faktów, a nie na podstawie koleżeństwa.
Edytowanie artykułów
Ważne jest dla mnie, by dokonywać jak największej ilości zmian w jednej edycji. Nie zawsze mnie się to udaje, często bywa to trudne, w szczególności gdy zauważę jakiś błąd tuż po zapisaniu edycji, a potem kolejny i kolejny... Jednak staram się wyłapać błędy jeszcze będąc w ekranie edycji. Nie lubię niepotrzebnie nabijać liczby edycji, dlatego często zamiast przenosić wielokrotnie edytowany artykuł w brudnopisie do przestrzeni głównej, wolę wstawić za pomocą 1 edycji artykuł do tejże przestrzeni.
Konkluzja: dokonywać jak najwięcej zmian w jednej edycji
Informacje o sobie
Nie chcę być osobą anonimową. Uważam, że jako anonimowy użytkownik, kryjący się pod nic nie sugerującym nickiem, mógłbym dokonywać bardziej swobodnych edycji. To zagroziłoby możliwościami niepotrzebnych kłótni, czy nieprzemyślanych słów. Odpowiadam za swoje czyny i za to co piszę, nie tylko jako użytkownik Wikipedii, ale jednocześnie jako realna osoba. Celowo jako nick użyłem moich prawdziwych danych, by właśnie każdy Wikipedysta mógł sprawdzić, kim jest ten człowiek, który wypisuje na Wikipedii takie rzeczy, oraz by moi znajomi mogli łatwo znaleźć, co piszę na Wikipedii. Dzięki temu czuję, że jestem w pewien sposób kontrolowany i podoba mi się to. Dzięki temu wiem, że szanse na to, że zrobię coś nieprzemyślanego, są bardzo niskie.
Konkluzja: nie jestem anonimowy - za swoje czyny odpowiadam nie tylko jako user, ale też jako realna osoba