Wikipedysta:Qqerim/brudnopis46
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Dawne osiedla typu miejskiego w Polsce. W PRL podczas reformy administracyjnej z 1954 wprowadzono (obok miast) gromady w miejsce dotychczasowych gmin, jako podstawowe jednostki administracyjne kraju. Inną nowością było wprowadzenie wzorem radzieckim nowej kategorii jednostek administracyjnych jakimi były osiedla typu miejskiego [1]. Status osiedli był pośredni między wsią a miastem i otrzymywały go głównie t.zw. miejscowości robotnicze, uzdrowiskowe i rybackie, które posiadały pewne cechy miejskie, a którym nie zdecydowano się na nadanie praw miejskich. W sumie powstały w Polsce 162 osiedla (160 w latach 50.), głównie na Górnym i Dolnym Śląsku. Wiele z nich otrzymało w późniejszych latach prawa miejskie, część przyłączono do sąsiednich miast, a część zaliczono do rzędu wsi.
Ostatecznie osiedla zniesiono w 1972 roku [2]. Likwidacja gromad i osiedli a w ich miejsce wprowadzenie gmin była jedną z większych reform administracyjnych kraju. Zmiany zmieniające strukturę administracyjną na szczeblu podstawowym zostały zrealizowane 1 stycznia 1973 roku [3]. W miejsce 3413 gromad utworzono po reformie 2365 znacznie większych gmin (w tym 318 gmin miejsko-wiejskich) [4]. Liczbę tę zmniejszono w dalszych latach do 2129 (2 lipca 1976) [5].
Na ogół przyznawanie praw osiedla następowało 1 stycznia danego roku. Oprócz roku 1954, kiedy utworzenie osiedli nastąpiło dnia 13 listopada i roku 1963 kiedy 2 osiedla utworzono 30 czerwca, na uwagę zasługuje rok 1959. W 1959 roku część osiedli powstała 1 stycznia, a część osiedli 31 grudnia - a więc w praktyce od 1960 roku. W poniższej tabeli (sortowalnej) przedstawiono kompletny wykaz wszystkich polskich osiedli typu miejskiego. W kolumnie Dodatkowe informacje podkreślono ponadto przyczynę przedwczesnego (a więc przed 1 stycznia 1973) zniesienia statusu osiedla.