Wybory prezydenckie na Białorusi w 1999 roku
wybory / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Wybory prezydenckie na Białorusi w 1999 roku?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Wybory prezydenckie na Białorusi w 1999 roku – wydarzenie polityczne zorganizowane z inicjatywy deputowanych Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji, którzy kontynuowali prace tego organu po reformie konstytucyjnej 1996 roku, oraz środowisk opozycyjnych wobec prezydenta Alaksandra Łukaszenki. Jego deklarowanym celem było przeprowadzenie pełnoprawnych wyborów prezydenckich i wyłonienie nowego prezydenta Białorusi po zakończeniu kadencji Łukaszenki, co zgodnie z konstytucją z 1994 roku miało nastąpić 20 lipca 1999 roku. Wybory organizowane były w warunkach dwuwładzy, która nastąpiła wraz z wprowadzeniem przez prezydenta reformy konstytucyjnej w 1996 roku. Łukaszenka ogłosił wówczas rozwiązanie Rady Najwyższej, powołanie nowego parlamentu – Zgromadzenia Narodowego oraz uznał, że w związku z reformą czas trwania jego kadencji należy liczyć od nowa, a wybory prezydenckie powinny się odbyć dopiero w 2001 roku. Część deputowanych Rady Najwyższej, powołując się na decyzję Sądu Konstytucyjnego, uznała te działania za bezprawne, i stosując się do konstytucji Białorusi z 1994 roku podjęła się, wraz z głównymi demokratycznymi partiami i organizacjami Białorusi, samodzielnej organizacji wyborów prezydenckich w 1999 roku, 5 lat od poprzednich wyborów. Ze względu na fakt, że Rada Najwyższa Republiki Białorusi nie posiadała realnej władzy nad terytorium kraju, a także ze względu na brak kworum w tej instytucji do podejmowania wiążących decyzji, wybory miały charakter zbliżony do akcji politycznej i nie doprowadziły do wyboru nowego prezydenta. Społeczność międzynarodowa uznała za legalną jedynie kampanię na rzecz przeprowadzenia wyborów.
Kandydatami w wyborach byli: przebywający na emigracji lider opozycyjnego Białoruskiego Frontu Ludowego (BFL) Zianon Pazniak i były premier Białorusi Michaił Czyhir. Przygotowania, kampania wyborcza i głosowanie odbywały się w warunkach represji wobec organizatorów ze strony władz lojalnych wobec prezydenta. Chyhir został aresztowany w dniu rozpoczęcia kampanii wyborczej, szef Centralnej Komisji Wyborczej Wiktar Hanczar był dwukrotnie aresztowany, a kilka miesięcy po wyborach został porwany i nigdy go nie odnaleziono. Ze względu na brak możliwości utworzenia tradycyjnych lokali, głosowanie polegało na wizytach członków komisji wyborczych wraz z urną w mieszkaniach wyborców. Zianon Pazniak wycofał się z kandydowania już po rozpoczęciu głosowania. Według Hanczara frekwencja wyniosła 53%, wybory były zatem ważne. Nie został jednak wskazany zwycięzca. Po wyborach nastąpiło osłabienie sił demokratycznych na Białorusi, zaś różnice zdań w ocenie przeprowadzenia wyborów doprowadziły do rozłamu w BFL. Emigracja przewodniczącego Rady Najwyższej Siamiona Szareckiego i zaginięcie zastępującego go Hanczara oznaczały faktyczny kres działalności Rady.