สมัยไพลสโตซีน
From Wikipedia, the free encyclopedia
สมัยไพลสโตซีน[5] (อังกฤษ: Pleistocene[6] เครื่องหมาย PS[7]) เป็นธรณีกาลระหว่าง 2,588,000-11,700 ปีก่อนที่มียุคน้ำแข็งเกิดขึ้นซ้ำ ๆ กัน
สมัยไพลสโตซีน | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2.58 – 0.0117 ล้านปีก่อน | |||||||||
แผนที่โลกในระหว่างยุคธารน้ำแข็งสูงสุดครั้งล่าสุด | |||||||||
วิทยาการลำดับเวลา | |||||||||
| |||||||||
นิรุกติศาสตร์ | |||||||||
ความเป็นทางการของชื่อ | ทางการ | ||||||||
ข้อมูลการใช้ | |||||||||
เทห์วัตถุ | โลก | ||||||||
การใช้ระดับภาค | ทั่วโลก (ICS) | ||||||||
การใช้ช่วงเวลา | ธรณีกาลของ ICS | ||||||||
การนิยาม | |||||||||
หน่วยวิทยาการลำดับเวลา | สมัย | ||||||||
หน่วยลำดับชั้นหิน | หินสมัย | ||||||||
ความเป็นทางการของช่วงกาล | ทางการ | ||||||||
คำนิยามขอบล่าง |
| ||||||||
ขอบล่าง GSSP | แหล่งมองเต ซาน นีโกลา เจลา แคว้นซิซิลี ประเทศอิตาลี 37.1469°N 14.2035°E / 37.1469; 14.2035 | ||||||||
การอนุมัติ GSSP | 2009 (เป็นฐานของควอเทอร์นารีและสมัยไพลสโตซีน)[3] | ||||||||
คำนิยามขอบบน | จุดสิ้นสุดของธารน้ำแข็งถอยกลับยังเกอร์ดรายแอส | ||||||||
ขอบบน GSSP | แกนน้ำแข็งของ NGRIP2 กรีนแลนด์ 75.1000°N 42.3200°W / 75.1000; -42.3200 | ||||||||
การอนุมัติ GSSP | 2008 (เป็นฐานของสมัยโฮโลซีน)[4] |
การแบ่งยุคควอเทอร์นารี | |||
---|---|---|---|
ยุค | สมัย | ช่วงอายุหิน | ล้านปีก่อน |
ควอเทอร์นารี | โฮโลซีน | 0.0117–0 | |
ไพลสโตซีน | Tarantian | 0.126–0.0117 | |
Ionian | 0.781–0.126 | ||
Calabrian | 1.80–0.781 | ||
Gelasian | 2.588–1.80 | ||
นีโอจีน | ไพลโอซีน | Piacenzian | เก่ากว่า |
ในยุโรปและอเมริกาเหนือ สมัยโฮโลซีนแบ่งออกเป็นยุค Preboreal, Boreal, Atlantic, Subboreal และ Subatlantic ตาม Blytt–Sernander system
แต่ก็มีการแบ่งย่อยในเขตอื่น ๆ ที่ต่าง ๆ กันในสมัยไพลสโตซีนตอนต้นและตอนปลาย โดยแบ่งออกเป็นช่วงยุคน้ำแข็งและช่วงคั่นยุคน้ำแข็ง ยุคน้ำแข็งสุดท้ายยุติไปพร้อมกับช่วงอายุหิน Younger Dryas |
ชาลส์ ไลเอลล์ บัญญัติคำนี้ขึ้นในปี ค.ศ. 1839 เพื่ออธิบายชั้นหินที่พบในเกาะซิซิลีที่มีพรรณสัตว์ไฟลัมมอลลัสกากว่า 70% ที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งแตกต่างจากสมัยไพลโอซีน ที่ไลเอลล์ดั้งเดิมคิดว่าเป็นชั้นหินใหม่ที่สุด โดยบัญญัติคำว่า Pleistocene (แปลว่า ใหม่ที่สุด) จากภาษากรีก πλεῖστος, pleīstos ซึ่งแปลว่า "ที่สุด" และ καινός, kainós (cænus) ซึ่งแปลว่า "ใหม่"[8] เทียบกับสมัยไพลโอซีน (Pleiocene) ซึ่งเป็นสมัยที่มาก่อนโดยติด ๆ กัน ซึ่งแปลว่า "ใหม่กว่า" โดยมาจากคำว่า πλείων, pleíōn ซึ่งแปลว่า "กว่า" และ kainós (ใหม่) และเทียบกับสมัยโฮโลซีน (แปลว่า "ใหม่สิ้นเชิง" จากคำว่า ὅλος, hólos แปลว่า "สิ้นเชิง" และคำว่า kainós) ซึ่งอยู่ถัดมา โดยเป็นสมัยที่รวมปัจจุบัน
สมัยไพลสโตซีนเป็นสมัยแรก (epoch) ของควอเทอร์นารีหรือสมัยที่ 6 ของมหายุคซีโนโซอิก[9] ส่วนจุดยุติของสมัยไพลสโตซีนก็คือจุดยุติของช่วงธารน้ำแข็งสุดท้าย และเป็นจุดยุติของยุคหินเก่าตามโบราณคดีอีกด้วย ในช่วงกาลเวลาที่กำหนดโดยองค์กรมาตรฐานสากลคือ International Classification for Standards สมัยไพลสโตซีนแบ่งออกเป็น 4 ช่วงอายุหิน (stage หรือ age) คือ Gelasian, Calabrian, Ionian และ Tarantian ชั้นหินเหล่านี้มีกำหนดที่ชัดเจนในยุโรปใต้ แต่ว่า นอกเหนือไปจากการแบ่งตามมาตรฐานสากลเช่นนี้ ภูมิภาคต่าง ๆ จะมีการแบ่งย่อยเฉพาะตน ๆ
ก่อนการกำหนดขององค์กรสากล International Union of Geological Sciences (สหภาพธรณีวิทยาสากล ตัวย่อ IUGS) ในปี พ.ศ. 2552 ช่วงต่อระหว่างสมัยไพลสโตซีนและสมัยไพลโอซีนก่อนหน้านั้นกำหนดที่ 1.806 ล้านปีก่อน เทียบกับที่กำหนดปัจจุบันเป็น 2.588 ล้านปีก่อน ดังนั้นวรรณกรรมที่พิมพ์ก่อนปีนั้นอาจจะใช้นิยามที่ไม่เหมือนกับในปัจจุบัน