Bülent Ecevit
16. Türkiye başbakanı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Mustafa Bülent Ecevit[2] (28 Mayıs 1925, İstanbul - 5 Kasım 2006, Ankara), Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da Başbakanken PKK’nın kurucusu Abdullah Öcalan, Kenya'da yakalanarak Türkiye’ye getirilmiştir. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.[3][4]
Bülent Ecevit | |
---|---|
Bülent Ecevit Davos'ta, 2000 | |
16. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı | |
Görev süresi 11 Ocak 1999 - 18 Kasım 2002 (3 yıl, 10 ay ve 7 gün) | |
Cumhurbaşkanı | Süleyman Demirel (1999-2000) Ahmet Necdet Sezer (2000-2002) |
Yerine geldiği | Mesut Yılmaz |
Yerine gelen | Abdullah Gül |
Görev süresi 5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979 | |
Cumhurbaşkanı | Fahri Korutürk |
Yerine geldiği | Süleyman Demirel |
Yerine gelen | Süleyman Demirel |
Görev süresi 21 Haziran 1977 - 21 Temmuz 1977 | |
Cumhurbaşkanı | Fahri Korutürk |
Yerine geldiği | Süleyman Demirel |
Yerine gelen | Süleyman Demirel |
Görev süresi 26 Ocak 1974 - 17 Kasım 1974 | |
Cumhurbaşkanı | Fahri Korutürk |
Yerine geldiği | Naim Talu |
Yerine gelen | Sadi Irmak |
34. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı | |
Görev süresi 30 Haziran 1997 - 11 Ocak 1999 | |
Başbakan | Mesut Yılmaz |
Yerine geldiği | Tansu Çiller |
Yerine gelen | Hüsamettin Özkan |
16. Türkiye Cumhuriyeti Çalışma Bakanı | |
Görev süresi 20 Kasım 1961[1] - 13 Şubat 1965[1] | |
Başbakan | İsmet İnönü |
Yerine geldiği | Cahit Talas |
Yerine gelen | İhsan Sabri Çağlayangil |
3. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı | |
Görev süresi 14 Mayıs 1972 - 30 Ekim 1980 | |
Yerine geldiği | İsmet İnönü |
Yerine gelen | Deniz Baykal |
2. ve 4. Demokratik Sol Parti Genel Başkanı | |
Görev süresi 15 Ocak 1989 - 25 Temmuz 2004 | |
Yerine geldiği | Necdet Karababa |
Yerine gelen | Zeki Sezer |
Görev süresi 13 Eylül 1987 - 7 Mart 1988 | |
Yerine geldiği | Rahşan Ecevit |
Yerine gelen | Necdet Karababa |
14. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri | |
Görev süresi 24 Ekim 1966 - 21 Mart 1971 | |
Genel Başkan | İsmet İnönü |
Yerine geldiği | Kemal Satır |
Yerine gelen | Şeref Bakşık |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 11., 12., 13., 14., 15., 16., 19., 20. ve 21. Dönem Milletvekili | |
Görev süresi 27 Ekim 1957 - 27 Mayıs 1960 | |
Seçim bölgesi | 1957 - Ankara |
Görev süresi 25 Ekim 1961 - 12 Eylül 1980 | |
Seçim bölgesi | 1961 - Ankara |
Görev süresi 6 Kasım 1991 - 14 Kasım 2002 | |
Seçim bölgesi | 1991 - Zonguldak |
Türkiye Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Üyesi | |
Görev süresi 6 Ocak 1961 - 24 Ekim 1961 | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Mustafa Bülent 28 Mayıs 1925(1925-05-28) İstanbul, Türkiye |
Ölüm | 5 Kasım 2006 (81 yaşında) Ankara, Türkiye |
Defin yeri | Devlet Mezarlığı, Ankara |
Milliyeti | Türk |
Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1954-1980) Siyasi yasaklı dönemi (1981-1987) Demokratik Sol Parti (1987-2004) |
Evlilik(ler) | |
Ebeveyn(ler) | Fahri Ecevit Nazlı Ecevit |
Bitirdiği okul | Robert Koleji |
Mesleği | |
Hükûmeti | 37, 40, 42, 56 ve 57. Hükûmetler |
İmzası | |
Takma adı | Karaoğlan, Halkçı Ecevit, Kıbrıs Fatihi |
Siyasi kariyerine ilk 1954 yılında CHP'de başlayan Ecevit, ilk defa 1957 genel seçimlerinde CHP Ankara milletvekili olarak Meclise girmiştir. 1972 yılında istifa eden İsmet İnönü'nün yerine genel başkanlığa seçilmiştir. Genel başkanlığı sırasında partisi 1973 genel seçimlerinde %33,3 oy almıştır. 1974 yılında genel başkanlığını Necmettin Erbakan'ın yaptığı Millî Selamet Partisi ile kurduğu koalisyon hükûmetinde ilk defa başbakanlık görevini almıştır. Başbakanlığı döneminde, Haziran 1971'de Amerika Birleşik Devletleri'nin baskısıyla yasaklanan haşhaş ekimi 1 Temmuz 1974'te serbest bırakılmıştır. Ardından Kıbrıs Barış Harekâtı yapılmıştır. Bu gelişmelerden sonra Ecevit’in başbakanlığındaki Türkiye Amerikan yaptırımları ile karşılaşmıştır. Amerikan ambargosu üzerine ASELSAN 1975'te başka bir hükûmet tarafından yapılmıştır.[5] 10 ay süren koalisyon hükûmeti Ecevit'in istifasıyla dağılmıştır. 1977 genel seçimlerinde parti, oy oranını %41,4'e çıkarmıştır. Bu oy oranı, sol görüşlü bir partinin çok partili siyasal yaşamda kazandığı en yüksek oy oranı olarak Türkiye tarihine geçmiştir. 1978 yılında yeni bir hükûmet kurarak tekrar başbakan olmuştur. Ecevit bu dönemde, Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'ye uyguladığı ambargonun Eylül 1978'de kesin olarak kaldırılmasından sonra Amerikan üslerini yeniden faaliyete açmıştır.[6] 1979 yılında ara seçimlerde başarısızlığa uğrayınca görevden çekilmiştir.
Ecevit, 12 Eylül Darbesi sonrası diğer bütün partilerin ileri gelenleriyle birlikte 10 yıl siyaset yasaklıları kapsamına alınmıştır. Siyasal yasağı devam ederken eşi Rahşan Ecevit'in başkanlığında Demokratik Sol Parti kurulmuştur. 1987 yılında yapılan referandumla siyasal yasağı kaldırılınca (%50,16) DSP'nin başına geçmiştir. 1987 Türkiye genel seçimlerinde partisinin milletvekili çıkaramaması üzerine aktif siyasetten ve genel başkanlıktan ayrılacağını açıklamış ancak 1989'da aktif siyasete dönmüştür. 1997'de kurulan ANAP-DSP-DTP koalisyonunda başbakan yardımcısı olarak görev yapmış. 1999'da kurulan DSP-MHP-ANAP koalisyonu ile yeniden başbakanlık koltuğuna oturmuştur. 2002 Türkiye genel seçimlerinde partisi %1,22 oy oranı ile baraj altında kalmış ve seçilememiştir. 2004 yılında yapılan DSP 6. Olağan Kurultayı ile aktif siyaseti bırakmıştır. 5 Kasım 2006 Pazar günü dolaşım ve solunum yetmezliği sonucu ölmüştür.