Hissène Habré
Pulezidenti wankhondi wa Chad / From Wikipedia, the free encyclopedia
Hissène Habré (Arabic: حسين حبري Ḥusaīn Ḥabrī, Chadian Arabic: pronounced [hiˈsɛn ˈhabre]; French pronunciation: [isɛn abʁe]; 13 August 1942 – 24 August 2021),[1]wakaŵa wandale wa ku Chad ndipo wakaŵa wa mulandu wa nkhondo. Wakaŵa purezidenti wa 5 wa charu cha Chad kwambira mu 1982 mpaka apo wakawuskikira mu 1990.
Hissène Habré حسين حبري | |
---|---|
Habré during a visit to the United States in 1987 | |
5th President of Chad | |
Nyengo: 7 June 1982 – 1 December 1990 | |
Prime Minister | Djidingar Dono Ngardoum (1982) |
Kupokela | Goukouni Oueddei |
Kuwiska na | Idriss Déby |
1st Prime Minister of Chad | |
Nyengo: 29 August 1978 – 23 March 1979 | |
Kupokela | François Tombalbaye (of French Chad) |
Kuwiska na | Djidingar Dono Ngardoum |
Umoyo wamunthu | |
Kubabika | (1942-08-13)13 August 1942 Faya-Largeau, French Chad, French Equatorial Africa |
Kufwa | 24 August 2021(2021-08-24) (vyaka vikaŵa 79) Dakar, Senegal[1] |
Malo ghakuŵikika | Yoff Muslim cemetery |
Chipani |
|
Nthengwa | Fatime Raymonde[2] |
Sukulu |
|
Religion | Muslim |
Military service | |
Allegiance | Chad |
Service/branch | Chadian Armed Forces |
Vyaka mukugwila | 1972–1990 |
Battles/wars |
|
Munthu uyu wakaŵa Musulumani ndipo wakaŵa wa ku Northern Chad. Chifukwa cha mphindano na Goukouni Oueddei, Habré na gulu lake la ŵasilikari ŵakugaluka ŵakajipeleka kwa Felix Malloum. Kufuma apo, Habré wakapika udindo wa Minisita wa vya Vyankhondo mu boma liphya la Tchad, ndipo Oueddei wakaŵa purezidenti. Mwaluŵiro ubwezi wawo ukamara, ndipo ŵasilikari ŵa Habré ŵakawuskapo Oueddei mu 1982.
Wakati waŵa pulezidenti muphya wa caru ici, Habré wakambiska muwuso wa wupu umoza uwo ukawusikanga na wupu wake wa National Union for Independence and Revolution. Wakafika pa mazaza na wovwiri wa France na United States, awo ŵakapeleka masambiro, vilwero, na ndalama mu nyengo yose ya muwuso wake cifukwa cakuti wakasuskanga Muammar Gaddafi mulongozgi wa ku Libya.[3] Wakalongozga chalo mu nyengo ya nkhondo ya ku Libya na Chad, ndipo wakatonda nkhondo ya Toyota kufuma mu 1986 mpaka 1987 na wovwiri wa France. Pakati pajumpha vyaka vitatu, Idriss Déby wakathereska Tchad mu 1990 ndipo wakachimbilira ku Senegal.
Mu Meyi 2016, khoti la pa charu chose ku Senegal likasanga Habré na mulandu wa kuswa wanangwa wa ŵanthu, kusazgapo kuzgeriska, kugwiliska ntchito za uzga, na kukoma ŵanthu 40,000, ndipo ŵakamuphalira kuti wakakhale mu jele umoyo wake wose. Wakaŵa mutu wa boma wakwamba uyo wakeruzgika na khoti la caru cinyake cifukwa ca kuswa wanangwa wa ŵanthu. Wakafwa pa 24 August 2021, pamanyuma pa kuyezga kuti wali na COVID-19.[4][5]