Chiến tranh Ý – Thổ Nhĩ Kỳ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiến tranh Ý – Thổ Nhĩ Kỳ hoặc chiến tranh Ý – Ottoman hay Chiến tranh giành lấy Libya (Thổ Nhĩ Kỳ: Trablusgarp Savaşı, Ý: Guerra di Libia, "War of Libya") là cuộc chiến giữa Vương quốc Ý mới nổi và Đế quốc Ottoman suy yếu.Diễn ra từ ngày 29 tháng 9 năm 1911 đến ngày 18 tháng 10 năm 1912. Kết quả của cuộc chiến này, Ý đã chiếm được Tripolitania của Ottoman, và các tỉnh phụ là Fezzan, Cyrenaica và Tripoli. Những lãnh thổ này trở thành thuộc địa của Ý, sau này gọi là Libya thuộc Ý
Chiến tranh Ý – Thổ Nhĩ Kỳ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Theo chiều kim đồng hồ từ góc bên phải: Pháo của Ý 149/23; Mustafa Kemal với lính Ottoman và sĩ quan Libya; Quân Ý đang hành quân; Chiếc máy bay Blériot của Ý; Tàu pháo hạm Bafra chìm khi chiến đấu; Lính Ý đang canh nhốt tù nhân Ottoman ở Rhodes | |||||||||
| |||||||||
Tham chiến | |||||||||
Vương quốc Ý Asir[1] |
| ||||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||||
Carlo Caneva Augusto Aubry |
Mustafa Kemal Bey [2] İsmail Enver Bey Ahmed Sharif as-Senussi Omar Mukhtar | ||||||||
Lực lượng | |||||||||
Năm 1911:[3] |
Ban đầu:[4] ~8,000 quân chính quy ~20,000 quân địa phương Cuối cùng:[4] ~40,000 lính Thổ và Lybia | ||||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||||
1,432 do tử trận. 1,948 chết do dịch bệnh. 4,250 bị thương. |
8,189 do tử trận. 10,000 chết do bị hành quyết và dịch bệnh. |
Trong cuộc chiến này, các lực lượng Ý cũng chiếm các đảo Dodecanese trên Biển Aegean. Ý đồng ý trả lại đảo Dodecanese cho Đế quốc Ottoman trong Hiệp ước Ouchy năm 1912. Tuy nhiên, do sự sơ sài qua loa của văn bản, kết hợp với những điều kiện bất lợi cho Đế quốc Ottoman và tiếp theo là chiến tranh Balkan và Thế chiến thứ nhất, góp phần cho Vương quốc Ý có toàn quyền nắm giữ hòn đảo này.
Cuộc chiến là một đả kích rất lớn của Đế quốc Ottoman khi bị một Vương quốc trẻ như Ý đã dễ dàng đánh bại quân Ottoman. Nhận thấy Đế quốc Ottoman đang trong đà suy yếu, các thành viên của Liên đoàn Balkan đã tấn công Đế quốc Ottoman và bắt đầu Chiến tranh Balkan lần thứ nhất.Cuộc chiến là tiền thân của Chiến tranh Balkan và Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Trước khi chiến tranh, Anh-Pháp-Nga luôn ủng hộ Ý về vấn đề thuộc địa ở Lybia gây ra những tình huống bất lợi cho Đế quốc Ottoman. Đây cũng là nguyên nhân khiến Ý không tham gia hoàn toàn thế chiến thứ nhất ở phe Liên Minh Trung tâm