Norveç
Şimali Avropada ,Skandinaviya yarımadasının qərb hissəsində və ona yaxın adalarda yerləşən dövlət / From Wikipedia, the free encyclopedia
Norveç, rəsmi olaraq Şimali Avropada Skandinav ölkəsidir, materiki Skandinaviya yarımadasının qərb və ən şimal hissəsini əhatə edir. Arktikanın ucqar adası Yan Mayen və Şpitsbergen arxipelaqı da Norveçin bir hissəsidir. Subantarktika qurşağında yerləşən Buve adası Norveçdən asılıdır; ərazisinə, həmçinin I Pyotr adası və Kraliça Mod Torpağı Antarktika ərazilərini iddialarına daxildir . Paytaxtı və ən böyük şəhəri Oslodur.
Norveç | |||||
---|---|---|---|---|---|
bukmol Kongeriket Norge nyunorsk Kongeriket Noreg şimal saam Norgga gonagasriika cənub saam Nöörjen gånkarijhke lule saam Vuona gånågisrijkka | |||||
| |||||
Enige og tro inntil Dovre faller (dil?) Einige og tru inntil Dovre fell (dil?) "Dovre yıxılana qədər birləşmiş və sadiq" |
|||||
Tarixi | |||||
• Norveçin birləşməsi | 872 | ||||
• Norveç Krallığı (872–1397) | 1263 | ||||
• Kalmar birliyi | 1397 | ||||
• Danimarka-Norveç | 1524 | ||||
• Norveç Krallığı (1814)[1] | 25 fevral 1814 | ||||
• Konstitusiya | 17 may 1814 | ||||
• İsveç-Norveç birliyi | 4 noyabr 1814 | ||||
• İsveç-Norveç birliyinin dağılması | 7 iyun 1905 | ||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Oslo | ||||
İdarəetmə forması | Unitar Konstitusiyalı monarxiya Parlament | ||||
Norveç monarxı | V Harald | ||||
Norveç Baş naziri | Jonas Gahr Støre | ||||
Sahəsi | Dünyada 67-ci | ||||
• Ümumi | 385,207 km² | ||||
• Su sahəsi (%) | 5.7 | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | ▲ 5,550,203[2] nəfər (118-ci) | ||||
• Sıxlıq | 14.4 nəf./km² (213-cü) | ||||
ÜDM (AQP) | |||||
• Ümumi | $425 milyard mlrd.[3] dollar (52-ci) | ||||
• Adambaşına | $78,128[3] dollar (6-cı) | ||||
ÜDM (nominal) | |||||
• Ümumi (2022) | $504 milyard [3] dollar (30-cu) | ||||
• Adambaşına | $92,646[3] dollar (3-cü) | ||||
İİİ (2022) | 0.966 (Artım; 2-ci) | ||||
Demonim | Norveçli | ||||
Valyuta | Norveç kronu | ||||
İnternet domeni | .no | ||||
ISO kodu | NO | ||||
BOK kodu | NOR | ||||
Telefon kodu | +47 | ||||
Saat qurşaqları | |||||
Nəqliyyatın yönü | sağ[d][4] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Konstitusiyalı monarxiyadır. Paytaxtı Oslo şəhəridir. Norveç Skandinaviya yarımadasının qərbində yerləşib İsveç, Finlandiya və Rusiya ilə həmsərhəddir. Şimal ərazi boyu uzanan fyordlar Norveç təbiətinin ən ecazkar fenomenlərindən sayılır.
Norveç Krallığına Arktikada yerləşən bir neçə ada, Svalbard (Şpitsbergen adası və qonşu adalar daxildir) və Yan Mayen adaları da daxildir. Norveç Krallığının Svalbard üzərindəki mülkiyyət hüququ Svalbard Sazişi əsasında razılaşdırılmışdır. Bu saziş Yan Mayen adasına şamil edilmir. Cənubi Atlantik Okeanında yerləşən Buve və I Pyotr adaları da Norveçin tabeliyindədir. Bununla belə bu adalar krallığa məxsus deyildir. Norveçin Antraktidadakı "Şahzadə Mod Torpaqları"na da ərazi iddiları vardır. Həmin adada Norveçin "Troll" tədqiqat stansiyası yerləşir.
Norveç 2001-ci ildən etibarən hər il insan inkişafı göstəricisinə görə birinci yeri tutur. Rəy sorğularına görə ölkə həmçinin dünyanın ən sakit və sülhsevər ölkəsi hesab edilmişdir.