Белы рух
From Wikipedia, the free encyclopedia
Белы рух (таксама сустракалася «Белая справа», «Белая ідэя») — вайскова-палітычны рух разнастайных у палітычным дачыненні сіл, сфарміраваны ў ходзе Грамадзянскай вайны 1917—1923 гадоў у Расіі дзеля скідання савецкай улады. Складаўся з прадстаўнікоў як умераных сацыялістаў і рэспубліканцаў, так і манархістаў, аб'яднаных супраць бальшавіцкай ідэалогіі і дзейнічалых на грунце прынцыпу «Вялікай, Адзінай і Непадзельнай Расіі». Белы рух быў найбуйнейшай антыбальшавіцкай вайскова-палітычнай сілай падчас Грамадзянскай вайны ў Расіі і існаваў нароўні з іншымі дэмакратычнымі антыбальшавіцкімі ўрадамі, нацыяналістычнымі сепаратысцкімі рухамі ва Украіне, Паўночным Каўказе, у Крыме і басмацтвам у Сярэдняй Азіі. Тэрмін «Белы рух» узнік у Савецкай Расіі, а з 1920-х гг. стаў ужывацца і ў рускай эміграцыі[2].
Шэраг прыкмет адрознівае Белы рух ад астатніх антыбальшавіцкіх сіл Грамадзянскай вайны:
- Белы рух быў арганізаваным ваенна-палітычным рухам супраць савецкай улады і саюзных ёй палітычных структур, яго непрымірымасць у адносінах да савецкай улады выключала які-небудзь мірны, кампрамісны вынік Грамадзянскай вайны.
- Белы рух адрознівала ўсталёўка на прыярытэт у ваенны час аднаасобнай улады над калегіяльнай, а ваеннай — над грамадзянскай. Для белых урадаў была характэрна нябытнасць выразнага падзелу ўлад, паважныя органы ці не гулялі ніякай ролі ці мелі толькі дарадчыя функцыі.
- Белы рух спрабаваў легалізаваць сябе ў маштабе ўсёй краіны, абвяшчаючы сваю пераемнасць ад далютаўскай і дакастрычніцкай Расіі.
- Прызнанне ўсімі рэгіянальнымі белымі ўрадамі агульнарасійскай улады адмірала А. В. Калчака прыводзіла да жадання дасягнуць агульнасці палітычных праграм і каардынацыі вайсковых дзеянняў. Развязак аграрнага, працоўнага, нацыянальнага і іншых асноўных пытанняў было прынцыпова падобным.
- Белы рух меў агульную сімволіку: трохкаляровы бела-сіне-чырвоны сцяг, герб, афіцыйны гімн «Калі хвалебны наш Бог у Сіёне»[3].