Γη
τρίτος κατά σειρά κοντινότερος στον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Γη είναι ο τρίτος πιο κοντινός πλανήτης στον Ήλιο, ο πιο πυκνός και ο πέμπτος μεγαλύτερος σε μάζα στο Ηλιακό Σύστημα και, ειδικότερα, ο μεγαλύτερος ανάμεσα στους γήινους πλανήτες, δηλαδή τους πλανήτες με στερεό φλοιό (οι άλλοι είναι ο Άρης, η Αφροδίτη και ο Ερμής). Είναι το μοναδικό γνωστό ουράνιο σώμα που φιλοξενεί ζωή.
Ο «Μπλε βώλος», μία διάσημη φωτογραφία της Γης που τραβήχτηκε από αστροναύτες του Apollo 17 τον Δεκέμβριο του 1972 |
|
Ονομασία
| |
---|---|
Άλλες ονόμασίες | Κόσμος, Γαία, Γαλάζιος πλανήτης |
Χαρακτηριστικά τροχιάς | |
Αφήλιο | 152.098.232 χλμ. (1,01671388 AU)[1] |
Περιήλιο | 147.098.290 χλμ. (0,98329134 AU)[1] |
Ημιάξονας τροχιάς | 149.598.261 χλμ. (1,00000261 AU)[1] |
Περιφέρεια τροχιάς | 0,940 Tm (6.282,84 AU) |
Εκκεντρότητα | 0,01671123[1] |
Περίοδος περιφοράς | 365,256363004 ημέρες (1,000017421 έτη) |
Μέγιστη τροχιακή ταχύτητα | 30,29 χλμ./δευτ. 109.044 χλμ./ώρα |
Μέση τροχιακή ταχύτητα | 29,78 χλμ./δευτ. 107.280 χλμ./ώρα[2] |
Ελάχιστη τροχιακή ταχύτητα | 29,29 χλμ./δευτ. 105.444 χλμ./ώρα |
Μέση ανωμαλία | 357,51716°[2] |
Κλίση τροχιάς | 0,00005°(ως προς την Εκλειπτική) 7,155° (ως προς τον Ηλιακό ισημερινό) |
Δορυφόροι | 1 φυσικός (Σελήνη) 8.300+ τεχνητοί |
Φυσικά χαρακτηριστικά
| |
Μέση ακτίνα | 6.371,0 χλμ. |
Ακτίνα ισημερινού | 6.378,1 χλμ. |
Ακτίνα γεωγραφικού πόλου | 6.356,8 χλμ. |
Πλάτυνση | 0.003352861 |
Περιφέρεια ισημερινού | 40.075,017 χλμ. |
Πολική περιφέρεια | 39.940,638 χλμ. |
Εμβαδόν επιφάνειας | 510.072.000 χλμ.2 148.940.000 χλμ.2 Ξηρά (29.2 %) 361,132,000 χλμ.2 Θάλασσα (70.8 %) |
Όγκος | 1,08321·1012 χλμ.3[2] |
Μάζα | 5,9736·1024 χλγρ.[2] |
Μέση πυκνότητα | 5,515 γρμ./εκ.3 |
Βαρύτητα επιφάνειας | 9,780327 μ./δευτ.2 0,99732 g |
Ταχύτητα διαφυγής | 11,186 χλμ./δευτ.[2] |
Αστρονομική περίοδος περιστροφής | 0,99726968 ημέρες 23 ώρες, 56 λεπτά και 4.100 δευτερόλεπτα |
Κλίση άξονα | 23,439247° |
Λευκαύγεια | 0,367[2] |
Θερμοκρασία επιφάνειας | 184 K - 330 K (-102,2 °C) - (52,7 °C) |
Ατμόσφαιρα
| |
Ατμοσφαιρική πίεση επιφανείας | 101.325 Νιούτον/μ.2 |
Ατμοσφαιρική σύσταση | 78,08% Άζωτο[2] 20,95% Οξυγόνο 0,930% Αργό 0,038% Διοξείδιο του άνθρακα 0,002% Υδρατμοί |
Σύμφωνα με ενδείξεις μέσω ραδιομετρικής χρονολόγησης και άλλων πηγών, η Γη σχηματίστηκε πριν από 4,54 δισεκατομμύρια έτη.[3][4][5] Αλληλεπιδρά με τα άλλα αντικείμενα του χώρου μέσω βαρυτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα με τον Ήλιο και τη Σελήνη, η οποία αποτελεί τον μοναδικό μόνιμο φυσικό δορυφόρο της. Η αλληλεπίδραση της Γης με το βαρυτικό πεδίο της Σελήνης δημιουργεί την παλίρροια των ωκεανών, σταθεροποιεί την κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης και σταδιακά μειώνει τον ρυθμό περιστροφής του πλανήτη μας. Κατά τη διάρκεια μιας πλήρους περιστροφής γύρω από τον Ήλιο, η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της περίπου 365,26 φορές, δημιουργώντας 365,26 ηλιακές ημέρες ή ένα αστρικό έτος.[σ 1] Ο άξονας περιστροφής της Γης έχει κλίση 23,4° με τον κάθετο στο επίπεδο τροχιάς της άξονα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εποχικές διαφορές στην επιφάνεια της Γης με περίοδο ενός τροπικού έτους (365,24 ηλιακές μέρες).[6]
Η λιθόσφαιρα της Γης διαιρείται σε αρκετές άκαμπτες τεκτονικές πλάκες που μετακινούνται πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη, σε περιόδους που διαρκούν πολλά εκατομμύρια έτη. Το 71% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό,[7] με το υπόλοιπο να αποτελείται από διάφορες μορφές εδάφους όπως βουνά, έρημοι και πεδιάδες. Το θαλάσσιο σώμα της Γης, μαζί με το νερό των λιμνών και των ποταμών στις ηπείρους και το νερό της ατμόσφαιράς της, αποτελεί την υδρόσφαιρά της. Οι πολικές περιοχές της Γης καλύπτονται κατά με πάγο, συμπεριλαμβανομένου του στρώματος πάγου της Ανταρκτικής και του θαλάσσιου πάγου του Αρκτικού σώματος πάγου, ενώ η μέση θερμοκρασία στους πόλους είναι - 89 βαθμοί Κελσίου, η τροπική ζώνη γύρω από τον ισημερινό χαρακτηρίζεται από έντονες βροχοπτώσεις και πυκνή βλάστηση, ενώ στους παράλληλους κύκλους του τροπικού του Καρκίνου και του Αιγόκερω υπάρχουν αχανείς περιοχές ξηρών και άνυδρων ερήμων. Το εσωτερικό της Γης παραμένει ενεργό, με έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα μετάλλου, έναν εξωτερικό πυρήνα σε υγρή κατάσταση που παράγει το μαγνητικό πεδίο της και τον μανδύα της που μετακινεί, σε περιόδους πολλών εκατομμυρίων χρόνων, τις τεκτονικές πλάκες της λιθόσφαιρας.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων δισεκατομμυρίων ετών από τη δημιουργία της,[8] στους ωκεανούς της Γης εμφανίστηκε ζωή, η οποία άρχισε να επηρεάζει και να μεταβάλει την ατμόσφαιρα και την επιφάνειά της, ενισχύοντας τον γρήγορο πολλαπλασιασμό τόσο αερόβιων, όσο και αναερόβιων οργανισμών. Από εκείνη την περίοδο μέχρι σήμερα, ο συνδυασμός της απόστασής της από τον Ήλιο, των φυσικών ιδιοτήτων της και της γεωλογικής της ιστορίας, επέτρεψε στη ζωή να ακμάσει και να εξελιχθεί. Χωρίς μεγάλη αμφισβήτηση, οι πρώτοι έμβιοι οργανισμοί εμφανίστηκαν στη Γη τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Φυσικές ενδείξεις για προγενέστερη ζωή συμπεριλαμβάνουν γραφίτη, μια ουσία παραγόμενη από ζωή, που βρέθηκε σε ιζηματογενή πετρώματα στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, καθώς και «υπολείμματα βιοτικών υλικών» που βρέθηκαν σε βράχους ηλικίας 4,1 δισεκατομμυρίων ετών στη Δυτική Αυστραλία.[9][10] Η βιοποικιλότητα της Γης έχει αυξηθεί με συνεχή ρυθμό, εκτός όταν διακόπτεται από γεγονότα μαζικού αφανισμού.[11] Παρόλο που οι ακαδημαϊκοί υπολογίζουν ότι περισσότερα από το 99% των ειδών ζωής (πάνω από 5 δισεκατομμύρια)[12] που έχουν υπάρξει στη Γη έχουν εξαφανιστεί,[13][14] υπάρχουν ακόμα πιθανότατα 10–14 εκατομμύρια σωζόμενα είδη,[15][16] εκ των οποίων περί τα 1,2 εκατομμύρια έχουν μελετηθεί από τον άνθρωπο, ενώ πάνω από το 86% δεν έχουν καν περιγραφεί.[17] Στη Γη ζουν επίσης πάνω από 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι,[18] το κυρίαρχο είδος στον πλανήτη, οι οποίοι εξαρτιούνται από τη βιόσφαιρα και τα ορυκτά της για την επιβίωσή τους.
Ο αστρονομικός συμβολισμός της γης αποτελείται από έναν περικυκλωμένο σταυρό, αναπαριστώντας έναν μεσημβρινό και έναν παράλληλο· μία παραλλαγή, τοποθετεί τον σταυρό πάνω από τον κύκλο (Unicode: U+1F728 🜨).
Η ονομασία της Γης στην ελληνική γλώσσα προέρχεται από το όνομα της θεάς της ελληνικής μυθολογίας Γαίας.