Eŭropa Komisiono
plenuma fako de la Eŭropa Unio / From Wikipedia, the free encyclopedia
La Eŭropa Komisiono estas unu el la ĉefaj institucioj de la Eŭropa Unio, kune kun la Konsilio de la Eŭropa Unio, la Eŭropa Parlamento kaj la Eŭropa Konsilio.
Establita de la Traktato de Romo de 1957 (Artikoloj 155 ĝis 163), ĝi konsistas el unu komisionano por ĉiu membroŝtato, t.e. 27 komisionanoj[nb 1]. Tiuj estas proponitaj de la ŝtatestroj aŭ registaroj de la membroŝtatoj kune ene de la Eŭropa Konsilio, kaj aprobita de la Eŭropa Parlamento. Ekde 2019, ĝia prezidanto estas la germana Ursula von der Leyen. La sidejo de la Komisiono troviĝas en Bruselo, en la Berlaymont-konstruaĵo.
La ĉefa funkcio de la Eŭropa Komisiono estas proponi (leĝdona iniciato) kaj plenumi la Uniajn politikojn. "Gardanto de la Traktatoj", ĝi kontrolas ilian aplikadon kaj ĝuas kvazaŭ-monopolon pri la rajto de iniciato en la areo de la ekskluzivaj kompetentoj de la Unio, kiel la dogana unio, la konservado de la biologiaj rimedoj de la maro, la interna merkato, la ununura valuto.
Ĝi ludas centran rolon kiel garantianto de la "ĝenerala intereso" de EU, kiu estas la bazo de ĝia monopolo pri leĝdona iniciato. Ene de politikaj sistemoj, la Eŭropa Komisiono havas la originalecon reprezenti "la ĝeneralan intereson" ne venante de la Eŭropa Parlamento, kiu estas elektita per universala voĉdonrajto. Premgrupoj, kiuj reprezentas publikajn aŭ privatajn sekciajn interesojn, ludas gravan rolon en la decida procezo.
Dum la rolo de la Komisiono havas similecojn al tiu de naciaj registaroj, ĝi estas aparta de ĝi. La Komisiono agas sendepende de la naciaj registaroj, kvankam ĝia buĝeto dependas de la membroŝtatoj. La Komisiono respondecas antaŭ la Eŭropa Parlamento, kiu povas cenzuri ĝin, sed ekskluzive pri ĝia administrado, kaj per voĉdono de du trionoj de la Parlamento, kiu distingas tiun "potencon de kontrolo" de tiuj kutime ĉeestantaj en parlamentaj sistemoj. Ĝi partumas plenumajn kaj leĝdonajn povojn kun la Konsilio. Ĝia oficperiodo estas kvinjara. La komisionanoj estas helpataj de centra administracio (ĉirkaŭ 32 000 homoj en 2019).
La sinsekvaj Komisionoj ekde 1958 estis pli-malpli dinamikaj, krom la agado de la Prezidantoj de la Komisiono kaj de la Eŭropaj Komisionanoj, gravas la ĝenerala kunteksto de la eŭropa integriĝo.